عرصه سوم-سینا حقانی: محمود نبوی، معاون مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، از وجود بیش از ۲۱ هزار نفر بیمار مبتلا به ایدز خبر داده و تاکید کرده است که برآوردها بیش از اینهاست و دست‌کم از وجود نزدیک به ۱۰۰ هزار بیمار مبتلا به اچ آی وی در ایران خبر می‌دهد.
به گزارش خبرگزاری مهر به‌گفته‌ی این مقام مسئول پیش‌بینی می‌شود که طی سه سال آینده تعداد مبتلایان به ۱۲۰ هزار نفر برسد.
شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأیید محمود احمدی‌نژاد، در اسفند ۱۳۹۱ روز جهانی ایدز را به دلیل عدم “شمول کشوری” از تقویم رسمی ایران حذف کرد. حذف این روز را می توان تلاش برای کتمان حقیقتی دانست که در آینده، فاجعه به بار خواهد آورد.
به گزارش روابط عمومي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، براساس آمار جمع‌آوري شده از دانشگاه‌هاي علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني، تا اول تیرماه 1392 مجموعاً 26 هزار و 556 نفر مبتلا به HIV/AIDS (افرادي كه ويروس اين بيماري وارد بدنشان شده است)، در كشور شناسايي شده‌اند.
جدول زیر موارد گزارش شده را بر حسب سال نشان می دهد.
از این تعداد 89.6% آنان را مردان و 10.4% را زنان تشكيل مي‌دهند.
اکثر بیماران در ایران را مردان تشکیل می دهند. در سالهای اخیر همان طور که در جدول بالا نیز مشاهده می‌کنید تعداد بیماران زن رو به افزایش است. عدم دسترسی به زنان خیابانی به منظور ترغیب آنان به انجام آزمایشات مربوط به اچ آی وی، رجوع کمتر زنان جهت آزمایش، مراقبت بیشتر از دختران و کنترل ورود و خروج آنان از خانه قبل از ازدواج، رواج کمتر اعتیاد میان زنان و همین‌طور عدم ارتباط جنسی قبل از ازدواج از عواملی است که منجر به تعداد کمتر زنان بیمار می‌شود.
به نظر دکتر آرش علایی، پژوهشگر و پزشک متخصص درمان ایدز و اعتیاد، از آنجا که بیماری ایدز در جامعه ایران با “انگ و بار اجتماعی” همراه است، شناسایی آن نیز راحت نیست. آرش علایی در گفت‌وگویی با دویچه وله در آذرماه ۱۳۹۱ گفته بود: «چون زنان بیشتر در معرض این انگ و بار اجتماعی هستند، پس در آینده احتمال ابتلاء خانم‌ها به این بیماری بیشتر است».
آرش علایی علتی دیگر را نیز برای رشد شمار زنان مبتلا به ایدز شرح داده بود: «در ارتباط با حق زن در استفاده از کاندوم یا اینکه یک شریک جنسی به شریک جنسی دیگرش بگوید که کاندوم استفاده کن، ما می‌دانیم که در ایران این فرهنگ هنوز دچار ضعف است و یک زن نمی‌تواند خودش را از لحاظ ارتباط جنسی برای انتقال بیماری ایدز حفظ کند.»
براساس اين گزارش تاكنون 4 هزار و 796 نفر مبتلا به HIV شناسايي شده‌اند. همچنین از سال 1365 تا کنون 5 هزار و 345 نفر از افراد مبتلا نیز فوت كرده اند. 46.1% از مبتلايان به HIV در گروه سني 34-25 سال قرار دارند كه بالاترين نسبت در بين گروه‌هاي سني را به خود اختصاص داده است.
به گفته عباس صداقت، رئيس اداره ايدز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، بر پايه مدل‌های رياضی برآورد می‌شود که «۷۰ تا ۸۰ هزار مبتلا به بيماری ايدز» در ايران وجود داشته باشد.
آقای صداقت همچنين گفته بود که «حدود ۵۰ تا ۵۵ هزار ايرانی» به علت «بی‌علامتی» بيماری ايدز از بيماری خود اطلاع ندارند.
روزنامه شرق بر پايه آمارهای دولتی گزارش می‌دهد که به طور ميانگين از سال ۱۳۸۸ تا به امروز، ۵۰۰ نفر در هر سه ماه به تعداد مبتلايان به بيماری ايدز در کشور اضافه شده است.
به نوشته اين روزنامه، کارشناسان دانشگاه‌های علوم پزشکی معتقد هستند آمارهای دولتی ميزان واقعی تعداد مبتلايان به ايدز در کشور را نشان نمی‌دهد. برآوردها نشان می‌دهد که روند شیوع ایدز در ایران از «مدل تزریق» به مدل «مخاطرات روابط جنسی» تغییر کرده است.
به گفته‌ی دکتر مینو محرز رئیس مرکز تحقیقات ایدز وزارت بهداشت، «مهم‌ترین مسئله‌ای که از این آمار می‌توان استنباط کرد، افزایش شیوع جنسی بیماری ایدز است که در این آمار ۱۰٫۳ درصد ذکر شده که البته واقعیت موجود در مراکز درمانی بسیار بیش از این است.» بیش از ۹۰ درصد زنان مبتلا بدون اینکه آگاه باشند، از طریق شوهرانشان به اچ‌آی‌وی مبتلا می‌شوند. این بیماری در میان جوانان، زنان و همچنین کودکان کار در حال افزایش است.
حرف زدن از بیماری ایدز در ایران با محدودیت‌های اخلاقی و عرفی همراه می‌باشد. بحث و گفتگو درباره بلوغ، بهداشت جنسی و بیماری‌های آمیزشی در خانواده‌ها محدود است. مبتلایان به ایدز همواره نگران واکنش‌های جامعه بوده‌اند. ابراز ابتلا به این بیماری موجب «انگ اخلاقی» و طرد بیمار از خانواده، اطرافیان و جامعه می‌شود. این امر باعث پنهان‌کاری و مخفی کردن بیماری می‌گردد، بنابراین ایدز در خفا گسترش می‌یابد و کنترل بیماری را دشوار می‌کند.
نخستین مورد گزارش و ثبت ابتلا به ایدز در ایران مربوط به سال ۱۳۶۶ و در مورد یک کودک شش ساله مبتلا به بیماری هموفیلی است که فراورده‌های خونی آلوده دریافت کرده بود. در سالهای اولیه‌ی شیوع بیماری، وجود ایدز در ایران اساساً انکار می‌شد. در ارتباط با این بیماری دو پرونده‌ی قضایی عمده وجود دارد. پرونده‌ی بیماران هموفیلی، که به موجب آن سازمان انتقال خون ایران مقصر شناخته شد و پرونده ی برادران علایی پزشکانی که برای فعالیت‌هایشان در زمینه شناساندن و مبارزه با بیماری ایدز در ایران شهرت بین‌المللی دارند و به اتهام مخالفت با حکومت در سال ۱۳۸۷ بازداشت و حبس شدند که اعتراضات گسترده‌ی بین‌المللی را در پی داشت.
بنا بر آمارهای رسمی کشور علل ابتلا به HIV در بين كل مواردي كه از سال 1365 تاكنون در كشور به ثبت رسيده است در جدول زیر به نمایش آمده است:
این در حالی است که به نقل از مركز ايدز سازمان ملل متحد از سال ۲۰۰۱ تاكنون درصد مبتلايان به ويروس (HIV) در ميان كودكان ۵۲ درصد و به طور كلي در ميان كودكان و بزرگسالان ۳۳ درصد كاهش يافته است.
بر اساس اين گزارش آمار مبتلايان به ويروس (HIV) در ميان كودكان و بزرگسالان در سال ۲۰۱۲ میلادی ۲.۳ ميليون نفر بوده است كه ۳۳ درصد به نسبت سال ۲۰۰۱، كاهش را داشته است.
همچنين در سال ۲۰۱۲، ۲۶۰ هزار كودك به اين ويروس آلوده شدند، كه ۵۲ درصد كمتر از سال ۲۰۰۱ است. مرگ و مير ناشي از بيماري ايدز نيز از سال ۲۰۰۵ تا كنون ۳۰ درصد كاهش يافته است.
براساس اين گزارش، درپايان سال ۲۰۱۲، حدود ۹.۷ ميليون نفر در كشورهاي كم‌درآمد و متوسط به درمان ضد ويروس ايدز دسترسي داشتند كه اين ميزان افزايش ۲۰ درصدي را در مدت يك سال نشان مي‌دهد.
اين آمار قابل توجه همچنين نشان مي دهد مرگ و مير بيماران مبتلا ايدز به طور همزمان ، از سال ۲۰۰۴ تا كنون ۳۶ درصد كاهش يافته است.
آرش علایی می گوید: “لزوم فرهنگ‌سازی و انگ زدایی در جامعه‌ی ایران اصلی‌ترین شروط مقابله با ایدز هستند. برای بیماری‌ای مثل ایدز نیاز است که دولت، سازمان‌های غیردولتی، مردم، افراد تاثیرگذار، افراد مبتلا و پزشکان، فرهنگ‌سازی کنند؛ انگ و استیگمای جامعه را نسبت به بیماری ایدز کم و از افراد مبتلا حمایت و پیشگیری کنند. آگاهان باید خود این عزم را در مردم ایجاد و فرهنگ‌سازی کنند. اگرچه حاکمیت این روز را از تقویم برداشته، مردم خود یک روز را به بیماری ایدز اختصاص دهند، در آن روز برنامه‌های آموزشی را گسترش دهند.”
منبع آمار جداول ترسیم شده:
