عرصه سوم- شورای حقوق بشر سازمان ملل هفته گذشته با صدور قطعنامه ای ماموریت احمد شهید گزارشگر ویژه حقوق بشر را در ایران تمدید کرد. این قطعنامه از طرف کشور سوئد مطرح شده بود. در ادامه فعالیت برای تمدید ماموریت احمد شهید، هم چنین شیرین عبادی رئیس کانون مدافعان حقوق بشر ایران و 25 سازمان و نهاد مدنی طی نامه سرگشاده ای از شورای عالی حقوق بشر خواستند که با تمدید این ماموریت موافقت کند. مقامات ایرانی تا کنون مستندات گزارش های احمد شهید را بی‌پایه و اساس خوانده و تمام تلاش‌های او را برای بازدید از ایران و مذاکره برسر موارد نقض حقوق بشر درایران بی جواب گذاشته اند. تصویب تمدید ماموریت شهید شکست بزرگی برای مقامات جمهوری اسلامی است که تا کنون حاضر به همکاری با گزارشگر ویژه حقوق بشر نشده اند.
پیش از این نیز مقامات ایرانی در نشست سالانه اخیر حقوق بشر درژنو در مقابل ارائه مدارک فعالان حقوق بشر و جامعه بین‌المللی از نقض گستره حقوق بشر درایران پاسخی درخور نداشتند و بر طبق روال معمول با ادعاهای بی اساس منکر نقض سیستماتیک حقوق بشر در ایران شدند.
اکنون با تمدید ماموریت احمد شهید دولت مردان جمهوری اسلامی باید در مورد تحقیقات و همکاری با گزارشگر ویژه خود را مسئول دانسته و از تحریم مجدد ماموریت آقای شهید و بی‌اعتنایی به مصوبات شورای حقوق بشر دست بردارند.
با تلاش‌های فعالان حقوق بشر در دفاع از شهروندان آزار دیده، زندانی و اعدام شده، مسأله نقض حقوق بشر در ایران اکنون بیش از پیش مورد توجه و حمایت قرار گرفته است. تمدید ماموریت احمد شهید موفقیت مهمی برای این کنشگران است.
سایت ایران امروز متن نامه فعالان حقوق بشر به شورای عالی حقوق بشر را منتشر کرده است که دراینجا می خوانید:
“گزارشگر ویژه در مسائل حقوق بشر در ایران: ضرورتی همچنان فوری
از سیاست تفرقه بینداز و حکومت کن جمهوری اسلامی پشتیبانی نکنید.
«جمهوری اسلامی ایران، یک “دعوت باز” برای گزارشگران ویژه سازمان ملل صادر کرده است ولی جز درمورد یک مذاکره شفاهی در طول جلسه سوم شورا، تعدادی ملاقات در سطوح بالا و تعداد زیادی مکاتبه مکررا از دادن پاسخ به درخواست های من برای تعیین زمان بازدید طفره رفته است.»
فیلیپ آلستون، گزارشگر سابق اعدام‌های فراقضایی سازمان ملل، ژانویه ۲۰۰۷
ما اعضای جامعه مدنی – در داخل و خارج ایران- از شورای حقوق بشر سازمان ملل می خواهیم ماموریت دکتر احمد شهید، گزارشگر ویژه حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران را تجدید و تمدید نمایند.
گزارش مقدماتی به مجمع عمومی سازمان ملل (A/66/374) و گزارش‌های شورای حقوق بشر (A/HRC/19/66) در ۱۹ اکتبر ۲۰۱۱ و ۱۲ مارس ۲۰۱۲ که توسط دکتر احمد شهید تقدیم شده است نشان می دهد نگرانی جامعه بین المللی از بدترشدن وضعیت حقوق بشر در ایران بی دلیل نیست.
در زمانی که شمار اعدامها که غالبا خودسرانه هستند و در خفا اجرا می‌شوند، رو به افزایش است و تبعیض و خشونت علیه اقلیت‌های مذهبی، قومی، همجنسگرایان و زنان ادامه دارد، اعمال نظارت و ارائه گزارش از سوی فردی بی‌طرف و مستقل چون گزارشگر ویژه در مسائل حقوق بشر در ایران حتمی و ضروری است.
توجه کشورهای عضو سازمان ملل را به این واقعیت جلب می کنیم که علی‌رغم دعوت باز ایران هیچ گزارشگر ویژه‌ای تاکنون دسترسی حقیقی به ایران نداشته است. این تاریخچه خود بیانگر میزان تمایل دولت به همکاری با تشکیلات سازمان ملل است، که طبق گفته گزارشگر ویژه پیشین فیلیپ آلستون، ” برای داشتن تاثیر قابل ملاحظه و دراز مدت” ضروری است.
ما از کشورهای عضو سازمان ملل می خواهیم پیشینه این همکاری را مدنظر قرار دهند و از سیاست “تفرقه بینداز و حکومت کن” که ممکن است از اعلام اخیر ایران مبنی بر دعوت از گزارشگران موضوعی و در عین حال، عدم همکاری با گزارشگر ویژه ایران ناشی شود، پشتیبانی نکنند.ایران ممکن است با دعوت از یک گزارشگر موضوعی، عدم همکاری خود را با گزارشگر ویژه که برای نظارت مستمر و گزارش وضعیت حقوق بشر در ایران انتخاب شده، توجیه کند.
ما براین باوریم که هر بازدیدی از سوی گزارشگر موضوعی، قبل از بازدید مقدماتی گزارشگر کشوری، سابقه سیاسی و ساختاری را ایجاد می کند که به ویژه برای ادامه کار گزارشگران کشوری خطرناک است.
در طول سالیان، مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه‌های متعددی مبنی بر نگرانی از “عدم استمرار همکاری دولت ایران با مکانیسم‌های کمیسیون حقوق بشر” و عدم دسترسی نمایندگان ویژه صادر کرده است (رجوع کنید به نمونه های ۲۳ دسامبر ۱۹۹۴، ۱۲ دسامبر ۱۹۹۷ و ۲۶ فوریه ۲۰۰۲).
سابقه رابطه جمهوری اسلامی با بدنه حقوق بشر سازمان ملل بیانگر این حقیقت است که بدون آگاهی و هشیاری جامعه بین المللی حقوق بشر، پیشرفت چشم‌گیری در وضعیت حقوق بشر ایران ایجاد نخواهد شد.
در سال ۱۹۹۵، گزارشگر ویژه عدم مدارای مذهبی از ایران بازدید کرد. علی رغم آزارهای همیشگی و درحال افزایش اقلیت های دینی در سالهای بعد، به هیچ نماینده دارای ماموریت موضوعی از سال ۱۹۹۵ تا کنون اجازه دسترسی جهت تهیه گزارش و تفحص داده نشده است.
در سال ۲۰۰۳، کارگروه بازداشت‌های خودسرانه به دعوت دولت ایران از ایران بازدید کرد. از اول دسامبر ۲۰۰۷ تا ۳۰ نوامبر۸ ۲۰۰ ایران تعداد بیشتری درخواست فوری (۱۹ در خواست) از این کارگروه دریافت کرد. در طول چند سال گذشته، سرکوب جامعه مدنی منجر به بازداشت‌‌هایی در سراسر کشور و فرستادن صدها عضو از جامعه مدنی به تبعید شده است.
در سال ۲۰۰۵، گزارشگر ویژه خشونت علیه زنان به دعوت دولت ایران از ایران بازدید کرد. در سال ۲۰۰۷ ، اودر مورد آزار و اذیت کوشندگان حقوق زنان که برای کمپین تغییر و اصلاح قوانین فعلی تبعیض آمیز علیه زنان امضا جمع می کردند گزارش داد.
مقامات ایران تنها به ۳ مورد از ۱۸ مکاتبه انجام شده در مورد ۷۰ کنشگر حقوق بشر پاسخ دادند.
علی رغم اینکه هر تلاشی برای تشویق و تسهیل همکاری با مکانیسم‌های ویژه از سوی کلیه طرفین ذینفع الزامی است، این نباید از تلاش برای حصول اطمینان از همکاری با نماینده دارای ماموریت مشخص کشوری و پاسخگویی واقعی در برابر مکانیسم‌های حقوق بشری کم کند.
تمدید ماموریت گزارشگر ویژه در مسائل حقوق بشر در ایران به این دلیل که شرایط تعیین کننده کشوری تغییری نکرده است، همچنان ضرورتی فوری است بنابراین ما قویا خواهان تمدید ماموریت دکتر احمد شهید در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران، هستیم.
امضا کنندگان:
دکتر شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل
و سازمانهای:
۱. اعدام کودکان را متوقف کنید (کانادا)
۲. انجمن دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجانی در ایران
۳. ائتلاف بین المللی علیه خشونت در ایران (ایکاوی)
۴. ائتلاف جهانی علیه مجازات اعدام
۵. بنیاد عبدالرحمان برومند
۶. توانا
۷. جامعه دفاع از حقوق بشر در ایران – اتریش
۸. حامیان بین المللی مادران پارک لاله در ایران
۹. حقوق بشر کردستان
۱۰. خلق‌های تحت تهدید (People in Need)(جمهوری چک)
۱۱. زنان تحت قوانین مسلمانان (WLUML)
۱۲. سازمان حقوق بشر اهواز
۱۳. سازمان حقوق بشر ایران
۱۴. سازمان حقوق بشر بلوچستان
۱۵. سازمان همجنسگرایان پارسی
۱۶. شبکه زنان لزبین ایرانی(۶ رنگ)
۱۷. عدالت برای ایران
۱۸. فعالان حقوق بشر برای دموکراسی در ایران
۱۹. کمیسیون بین المللی حقوق بشر همجنسگرایان
۲۰. مادران پارک لاله در ایران
۲۱. ماده ۱۸- مسیحیان ایرانی برای آزادی مذهب
۲۲. مرکز اسناد حقوق بشر ایران
۲۳. مرکز زاگرس برای دموکراسی و حقوق بشر (کردستان ایران)
۲۴. همه با هم علیه مجازات اعدام (ECPM)
۲۵. هفیوس (هلند)
۲۶. یک جهان (جمهوری چک)”
بنیاد عرصه سوم با استقبال از تمدید ماموریت گزارشگر حقوق بشر خواهان همکاری همه نهادها و مدافعان حقوق بشر برای دفاع از قربانیان نقض حقوق بشر درایران، جمع آوری اطلاعات موردنیاز از موارد گزارش نشده و جلب هرچه بیشتر حمایت ملی و بین‌المللی از جنبش حقوق بشر درایران است.
