عرصه سوم- درباره اثرات تحریم بر جامعه چه می دانیم؟
گفتگوی هومن عسکری با سعید قاسمی نژاد سخنگوی گروه دانشجویان و دانش آموختگان لیبرال دانشگاه های ایران را می خوانید.
آیا تحریم ها بر وضعیت اقتصادی ایران تأثیری داشته است؟
سعید قاسمی نژاد: “هنوز بسیار زود است که درباره اثر تحریمها صحبت کرد. واقعیت این است که تحریم ها هنوز به آن صورت اثر نکرده اند، ایران همچنان نفت خود را می فروشد و درآمد بالنسبه هنگفتی دارد، مشکل اصلی البته در نقل و انتقالهای مالی است. بنابراین هنوز نمی توان از اثر جدی تحریم ها بر وضعیت اقتصادی صحبت کرد. اوضاع نامساعد اقتصادی کشور ماحصل ناکارآمدی و فساد حکومت جمهوری اسلامی در تمامیت خود است. حکومت اما به شدت نگران تحریم هاست، چنانکه برخی سرداران عالی رتبه سپاه صریحا از طرح دشمن برای به خیابان کشاندن مردم در پی تحریم ها سخن گفته اند. حکومت نگران است چرا که از ناکارآمدی و فساد خود آگاه است و می داند با خالی شدن خزانه از سویی مردم بیش از پیش ناراضی خواهند شد و از سویی حکومت نخواهد توانست با توزیع امکانات برای خود وفاداری بخرد. مشاهدات دست اول دوستان ما از داخل ایران نشان می دهد که مردم عادی هم برای وضعیت اقتصادی و هم برای نفس وجود تحریم ها حکومت ایران را مقصر می دانند.بر اساس نظرسنجی صدا و سیمای ایران ۶۳ درصد مردم خواهان توقف برنامه هسته ای در برابر لغو تدریجی تحریم ها هستند. این امتیاز بزرگی برای غرب است که نباید از دست بدهد. غرب باید به خوبی برای مردم ایران روشن کند که میان حکومت و مردم ایران تفاوت قائل می شود و می کوشد هوشمندانه و دقیق حکومت را هدف قرار بدهد، اگر چه بروز سختی برای مردم نیز ناگزیر است. بنابراین اقداماتی از قبیل ممنوع کردن مبادله نفت با غله پیغام مناسبی برای مردم نیست. از سوی دیگر غرب باید به نقش مهم جمعیت بالنسبه کثیر ایرانیان ساکن خارج کشور در ساخت و هدایت افکار عمومی در داخل کشور توجه داشته باشد. اقداماتی از قبیل بلوکه کردن حساب ایرانیان ساکن کانادا توسط تی دی بانک تنها به بسیج ایرانیان به سود جمهوری اسلامی منجر خواهد شد، آن هم در شرایطی که ایرانیان ساکن کانادا شاهدند غلامرضا خاوری، مدیر بانک ملی، یکی از بانکهای مورد تحریم به خاطر نقشش در برنامه موشکی سپاه، به راحتی به جابجایی اموالش در کانادا اقدام و خانه های میلیون دلاری خرید و فروش می کند. دولتهای غربی می توانند با گسترده کردن لیست افراد مشمول تحریم ها و قرار دادن هر چه بیشتر مدیران ارشد و میانی حکومت، مدیران مالی سپاه، ناقضین حقوق بشر به مردم ایران نشان دهند که نوک تیز تحریم ها متوجه حکومت است و نه مردم. تحریم ها به زودی اثربخش خواهند بود، از سویی موج نارضایتی را در درون مردم برخواهند انگیخت، خرید وفاداری مردم با پول بادآورده نفت را دشوار خواهد کرد و اختلافات درون هیئت حاکمه را افزایش خواهند داد، در این شرایط حمایت جامعه جهانی از اپوزیسیون دموکراسی خواه حکومت اسلامی چشم انداز امید بخش تغییر حکومت، حل مشکل هسته ای ایران و رفع یکی از بزرگترین موانع صلح در خاورمیانه بدون نیاز به استفاده از گزینه دهشت بار نظامی را پیش روی مردم ایران و جامعه جهانی قرارداده است.
وضعیت سیاسی درون کشور چطور؟ تحولات سیاسی اخیر چه تأثیری بر روی کار شما داشته است؟
سعید قاسمی نژاد: ما به عنوان گروهی که در داخل و خارج ایران حضور داریم. و نزدیک به هفتاد درصد اعضای ما همچنان در داخل هستند. در سیاستگزاری هایمان به شدت نسبت به اوضاع داخل حساسیم. در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آینده به نظر نمی رسد حکومت تغییر ویژه ای در سیاست هایش پدید آورده باشد. خود آیت الله خامنه ای در یک سخنرانی طولانی بر این نکته تاکید کرد. به نظر می رسد حکومت خواهد کوشید بخشی از اصلاح طلبان را وارد بازی کند و در عین حال بخش مهمتر آنها را پشت درهای بسته نگه دارد. اصلاح طلبان البته بسیار کوشیده اند وفاداری خود را حتی به قیمت عبور از جنبش سبز، موسوی و کروبی به خامنه ای ثابت کنند. اما به نظر نمی رسد خامنه ای حاضر باشد دوباره آنها را به درون خیمه نظام راه بدهد. در شرایط فعلی نیروهای جامعه مدنی همچون ماههای پیش در نوعی وضعیت خوف و رجا به سر می برند. باصطلاح عامیانه با نوعی وضعیت شل کن سفت کن از جانب حکومت مواجه خواهیم بود. عرصه سوم: به نظر شما چه چیزی به واقع در ایران تحریم شده و نتایج این تحریم ها در سطوح جامعه و بر زندگی روزمره مردم چگونه بوده است؟ سعید قاسمی نژاد: در پاسخ به پرسش هایی از این دست باید بگویم که امکان پاسخگویی وجود ندارد. ایران در دو سه سال اخیر شاهد چند رویداد مهم اقتصادی بوده و نمی توان به تنهایی مشخص کرد که تحریمها چقدر در مسئله نقش داشته اند. باور شخصی من این است که تحریمها هنوز اثر خود را نگذاشته اند. نابسامانیهای کنونی بیش از هر چیز ناشی از ناکارآمدی حکومت است. فی المثل درباره گران شدن مرغ می دانیم که مسئله نه مرتبط با تحریمها که با ناکارآمدی حکومت، وجود رانت و فساد درارتباط است. مشاهدات دوستان من از داخل درباره نگاه مردم به قضیه نیز این موضوع را تایید می کند. برای اینکه تحریمها اثر بگذارند هنوز باید صبر کرد.
با سپاس از وقتی که در اختیار عرصه سوم قرار دادید.
