نخستين گزارش احمد شهيد، گزارشگر ويژه حقوق بشر سازمان ملل درباره وضعيت حقوق بشر در جمهوری اسلامی
سایت کمپين بين‌المللی حقوق بشر در ايران متن کامل اولین گزارش احمد شهید گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل را منتشر کرده است. این گزارش شامل شش بخش است و در آن موارد نقض حقوق بشر در ایران با بررسی آزادی اجتماع و بیان، نحوه برخورد با زندانیان سیاسی، کنشگران مدنی، مدافعان حقوق زنان، هنرمندان و روزنامه نگاران، اقلیت‌های قومی و مذهبی و متهمان جنایی مورد بررسی قرار گرفته است.
گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر در ایران از طرف ریاست شورای حقوق بشر سازمان ملل در تاریخ هفدهم ماه ژوئن 2011 به این سمت منصوب شد و رسما کار خود را ازماه آگوست آغاز کرد. احمد شهید گزارشگر ویژه بارها خواهان مذاکره با جمهوری اسلامی و سفر به ایران با هدف تهیه یک گزارش کامل، شفاف و عادلانه از وضعیت حقوق بشر درایران شده است. برطبق مفاد گزارش منتشر شده تا زمان نگارش آن هیچ پاسخ رسمی از سوی مقامات دولتی به او داده نشده است. او هم چنین تقاضای ملاقات غیررسمی با نماینده دائمی ایران در سازمان ملل را داشت اما با درخواست های او برای این ملاقات موافقت نشد.
در گزارش فعلی از تماس و ملاقات گروهی از کنشگران ایرانی حقوق بشر، فعالان جامعه مدنی و هم چنین سازمانهای بین‌المللی با احمد شهید و همکاران او یاد شده است. بخش قابل توجهی از اطلاعات به دست آمده با موازین معتبر مورد نظر شورای حقوق بشر همخوانی داشته و هم چنین بسیاری از پرونده های مطرح شده مستحق اقدام فوری از سوی گزارشگر ویژه سازمان ملل هستند.
گزارش های رسیده و شهادت افراد حاکی از نقض گسترده و سیستماتیک حقوق بشر در ایران است. نواقص و کمبود های قوه قضاییه درایران و عدم تطابق آن با موازین بین‌المللی و حقوق بشری یکی از دلایل اصلی در این زمینه است. یکی از موارد مهم درج شده در گزارش در مورد رفتار بیرحمانه ،غیرعادلانه با زندانیان سیاسی و جنایی در ایران است. برخورد تحقیرآمیز با زندانیان، شرایط اسفناک زندانها و صدور حکم اعدام در نبود تضمین های قضایی متناسب از آن جمله اند.
گزارش در شش بخش به وضعیت حقوق بشردر ایران پرداخته است. موارد نقض حقوق بشر در مورد فعالان مدنی، سیاسی، روزنامه نگاران، فعالان دانشجویی، فمینیست ها، هنرمندان، وکلا، فعالان دانشجویی، کنشگران محیط زیست دراین گزارش ذکر شده اند.
رفتار خشن در هنگام بازجویی، تهدید، شکنجه بدنی و روحی، وادارکردن افراد به اعترافات ساختگی، اتهامات غیرواقعی، تهدید اعضای خانواده زندانیان، مبالغ هنگفت وثیقه برای آزادی تا پانصد هزار دلار، مجازات های سنگین از جمله موارد نقض حقوق بشر درایران هستند.
رفتار خشن و غیر انسانی با رهبران مخالفان سیاسی
دربخش رفتار با فعالان جامعه مدنی، گزارشگر حقوق بشر به نقل از نزديکان ميرحسين موسوی و مهدی کروبی دو تن از کاندیداهای آخرین انتخابات ریاست جمهوری از آزار و اذیت آنها و همسرانشان زهرا رهنورد و فاطمه کروبی خبر می دهد. موسوی و کروبی از بهمن ۱۳۸۹ در بازداشت خانگی در محلی نامعلوم بسر می‌برند. و از سوی مأموران دولتی مورد آزار و تهديد قرار گرفته‌اند.
این گزارش در مورد رفتار خشن و غیرانسانی با آقای کروبی می نویسد:
«26 – در تاریخ23 آگوست ۲۰۱۱ مصاحبه ای با یکی از همکاران نزدیک اقای کروبی که مایل بوده به صورت ناشناس باقی بماند انجام شده است. این شاهد عینی و دست اول در خصوص خشونت اعمال شده علیه آقای کروبی و همکارانش و همچنین وضعیت حصر خانگی آقای کروبی ارائه کرد. گزارش شده است که تلفن های آقای کروبی همگی قطع شده اند و مامورین به خانه او وارد شده و تلویزیون، مدارک و نیز کتاب های او را از خانه اش برده اند. خانم کروبی هم اجازه نداشت که به قرارهای پزشکی (برای معاینه) خود برسد همچنانکه که داروهای این زوج توقیف شدند و آقای کروبی دسترسی به پزشک خانوادگی نداشته علیرغم مشکلات تنفسی که داشته است. همچنین گزارش شده که آقای کروبی در ۱۸۶ روزی که تحت بازداشت خانگی بوده تنها ۱۰ دقیقه توانسته در هوای آزاد تنفس کند. این شاهد همچنین گفته است که از زمانی که مامورین اطلاعاتی با گذاشتن دوربین در راهروها و اتاق های اولین مکانی که این زوج دستگیر شده بودند مکان را نظارت می کردند هیچ فضای شخصی برای این دو نمانده است.همچنین گزارش شده که از زمان بازداشت آقای کروبی تنها شش بار با اعضای خانواده خود ملاقات کرده و اینکه ملاقات کننده ها کاملا مورد تفتیش بدنی قرار گرفته اند هم قبل و هم بعد از ملاقات وهنگام خروج. براساس گزارشها ماموران هنگام ملاقات های آقای کروبی و همسر ایشان حضور داشته اند. آقای کروبی و همسر ایشان اخیرا از خانه خود به مکان های جداگانه ای حدودا در تاریخ ۱۶ جولای و ۱ اگوست برده شدند. درحالی که خانم کروبی بر اساس گزارش ها دیگر تحت بازداشت خانگی نیست، آقای کروبی به یک دفتر با دو اتاق برده و در آنجا نگهداری می شود واز ۱۶ جولای هیچ تماسی با خانواده خود نداشته است. گزارش های مبنی بر اینکه همزمان ۶ مامور همواره اتاق های یاد شده را اشغال کرده اند واحتمال حضور تیمی از روانشناسان که به منظور گرفتن اعترافات اجباری تلویزیونی درکنار آقای کروبی برای گزارشگر ویژه بسیار ناراحت کننده است. همچنین گزارش شده است که برخی از اعضای دو خانواده آقای موسوی و آقای کروبی مورد آزاد واذیت قرار گرفته، ارعاب و یا حتی بازداشت شده اند».
زندانیان سیاسی، فعالین مدنی و هنرمندان
در گزارش هم چنین وضعیت زندانیان سیاسی، روزنامه نگاران و وکلای زندانی، فعالان مدنی، محیط زیست، کنشگران حوزه زنان و هنرمندانی که قربانی نقص حقوق بشر شده‌اند، تشریح شده است. از جمله این افراد:
احمد زيدآبادی، محمد داوری، حشمت‌الله طبرزدی، عيسی سحرخيز، حسين رونقی ملکی، مسعود باستانی، بهمن احمدی‌امويی، محمدصديق کبودوند، تقی رحمانی، کيوان صميمی، رامين پرچمی، علی مليحی ، آرش صادقی، نسرین ستوده، بهاره هدایت، محبوبه کرمی، محمد سیف زاده، جعفر پناهی، محمد رسول‌اف و محسن نامجو هستند که دراین گزارش به همراه جمعی دیگر از بازداشت شدگان و زندانیان در مورد دلایل دستگیری آنها، اتهامات وارده و جزییات مهم دیگر بحث شده است.
روشنفکران، فعالان سیاسی، مدنی و هنرمندان اغلب با اتهاماتی از قبیل توطئه، توهین به اسلام ورهبر، اقدام علیه امنیت ملی و تماس با سازمانهای خارجی روبرو و به این دلایل بازداشت و روانه زندان می شوند. سرکوب فعالیت‌های مدنی کنشگران حقوق زنان برای ایجاد برابری جنسیتی، تبعیض و نقض حقوق بشر درمورد گروه‌های قومی و دینی از جمله شهروندان بهایی مذهب، دراویش نعمت الهی ،مسیحیان و فعالان مدنی کرد، آذری، بلوچ وعرب از موارد یاد شده در این گزارش اند.
در بخشی از گزارش درباره زندانی کردن کنشگران جنبش برابری خواهی زنان آمده است:
« پرونده بهاره هدایت فعال دانشجویی و حقوق زنان و عضو شورای مرکزی و سخنگوی دفترتحکیم وحدت وفعال کمپین یک میلیون امضا به گزارشگر ویژه ارائه شد. بنابه گزارشات وی از سوی ماموران وزارت اطلاعات ایران برای پنجمین باردر چهارسال اخیر در تاریخ ۳۱ دسامبر ۲۰۰۹ بازداشت و به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل شد. در ماه مه ۲۰۱۰ خانم هدایت به ۹ سال و نیم زندان محکوم که پنج سال آن به اتهام ” اجتماع و تبانی علیه نظام”، دوسال آن برای ”توهین به مقام رهبری” و شش ماه آن برای اتهام ”توهین به رئیس جمهور” است. دادگاه همچنین دوسال حبس تعلیقی وی را به دلیل شرکت در تجمع اعتراضی به قوانین تبعیض آمیز علیه زنان در سال ۲۰۰۶ به جریان انداخت. ۵۸-محبوبه کرمی فعال حقوق زن واز اعضای کمپین یک میلیون امضا، درابتدا در اول مارس ۲۰۰۹ بازداشت و پس از گذراندن ۱۷۰ روز زندان به دنبال تودیع وثیقه ۵۰۰ میلیون تومانی آزاد شد. خانم کرمی سپس به چهار سال زندان محکوم شد. در فوریه ۲۰۱۱ دادگاه تجدید نظر، حکم وی را به ۳ سال کاهش داد. وی در ۱۵ می ۲۰۱۱ پس از آنکه وی توسط دادسرای زندان اوین احضار شد حبس سه ساله خود را آغاز کرد. اتهامات خانم کرمی شامل ”عضویت در سازمان فعالان حقوق بشر”، ”تبلیغ علیه نظام” و ” اجتماع وتبانی به منظور اقدام علیه امنیت ملی می باشد».
افزایش بی رویه مجازات اعدام
در گزارش از اجرای مجازات اعدام و افزايش بی رویه احکام اعدام در ایران انتقاد شده است. قاچاقچیان مواد مخدر، قاتلان، متهمان به تجاوزات جنسی و سرقت مسلحانه بیش از سایر موارد جنایی در معرض مجازات اعدام قرار دارند. دربخشی ازگزارش آمده است:
«گزارش دوره ای دبیرکل سازمان به شورای حقوق بشر در ایران افزایش چشم گیری را در تعداداعدام های ثبت شده در ایران ثبت کرده است. علاوه بر نگرانی های جدی در خصوص کثرت استفاده از چنین حکمی، گزارشگر ویژه به همان اندازه در خصوص اینکه مجازات مرگ به صورت متداول در پرونده هایی که به متهم حق دادرسی عادلانه داده نمی شود نگران است. اعدام های گروهی مخفیانه در داخل زندان ها که در تعداد هشداردهنده ای رخ می دهد اغلب بدون اطلاع و حضور خانواده ها ووکلا صورت می گیرد. اعدام های در ملاء عام که ایرانیان ادعا می کنند تاثیر بازدارنده در وقوع جرم دارد، همچنان اتفاق می افتد. گزارشگر ویژه به خصوص از ویدیوی اعدام سه نفر که به جرم ادم ربایی و تجاوز در تاریخ ۱۹ جولای ۲۰۱۱ در میدان آزادی کرمانشان به دار آویخته شدند و جمعیت زیادی من جمله کودکان ناظر بودنداظهارناراحتی و نگرانی کرده است».
گزارشگر ویژه در پایان گزارش خود بار دیگر از مقامات جمهوری اسلامی می‌خواهد که به او اجازه سفر به ایران را بدهند تا او بتواند با تکمیل تحقیق خود درباره صحت و سقم موارد یاد شده با مقامات ایرانی گفتگو کند.
ترجمه فارسی نخستین گزارش احمد شهید گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل درباره وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران را می‌توانید در سایت کمپین حقوق بشر درایران بخوانید:
http://persian.iranhumanrights.org/1390/07/sr-report-full-persia
