عرصه سوم: هفته‌ها از شیوع ویروس کرونا در ایران و جهان می‌گذرد و تا این لحظه ده‌ها هزار نفر در سرار دنیا جان خود را از دست داده‌اند. در این میان جان و سلامت زندانیان سیاسی و حقوق بشری در ایران بیش از هر زمانی دیگر در خطر است، شرایط غیر بهداشتی زندان‌های ایران در کنار بیماری‌های جانبی بسیاری از آنها که حاصل ماه‌ها و سال‌ها شکنجه روحی و روانی این افراد بوده نگرانی‌ها را در مورد سرنوشت زندانیان سیاسی را دو چندان کرده است. از سوی دیگر رفتار کینه توزانه نهادهای حکومتی و امنیتی ایران با این فعالان در چهار دهه گذشته نشان داده‌است که سیستم قضایی ایران هیچ گونه اولویتی برای حفظ جان و سلامت زندانیان خود ندارد و حالا با شیوع جهانی ویروس کرونا بیم آن می‌رود که از شرایط بحرانی موجود برای برخی تصفیه حساب‌های سیاسی نیز استفاده کننند.
کامران اشتری رئیس اجرایی سازمان مدنی عرصه سوم با ابراز نگرانی از سرنوشت زندانیان سیاسی در ایران می‌گوید«این وظیفه نظام جمهوری اسلامی است که هر چه سریعتر نسبت به آزادی بی قید و شرط تمامی زندانیان سیاسی و عقیدتی و حقوق بشری اقدام کرده و مانع از وقوع فاجعه انسانی در زندان‌ها گردد.» او این وظیفه را محدود به نظام سیاسی ایران نمی‌داند و از سازمان‌های بین المللی، دولت‌ها و نهادهای مدنی می‌خواهد که «در شرایط پیش آمده از هیچ تلاشی برای حفظ جان زندانیان سیاسی دریغ نکنند و از تمامی ابزارهای قانونی خود برای رهایی فعالان حقوق بشری و مدنی در بند استفاده کنند.»
به تازگی فدراسیون بین المللی جوامع حقوق بشری با همراهی چندین سازمان بین المللی کمپینی به نام #forfreedom را راه اندازی کرده تا عهد دولت‌ها در مورد تضمین کنند.
در بخشی از اطلاعیه خبری این کمپین آمده است:«این مدافعان باید آزاد شوند و امکان بیابند تا فعالیت‌های به‌حق خود در دفاع از حقوق افراد علیه بی‌عدالتی، تبعیض، خشونت و شکل‌های دیگر نقض حقوق بشر را در پیش بگیرند.»
آلیس موخوه، رئیس فدراسیون بین‌المللی جامعه‌های حقوق بشر نیز با اشاره به سرعت سریع فراگیری این بیماری می‌گوید که «صدها تن از سراسر جهان زندانی هستند نه به‌خاطر اینکه جرمی مرتکب شده‌اند بلکه به خاطر فعالیت خود در دفاع از حقوق بشر. آنها به‌عنوان نقش آفرینان به حق در راه تغییر در وهله‌ی اول اصلاً نباید زندانی می شدند.
همانطور که کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل میشل باشله اعلام کرد: «اکنون دولت‌ها بیش از هر زمان دیگری باید کلیه‌ی کسانی را که بدون دلیل کافی حقوقی در زندان هستند آزاد کنند، از جمله زندانیان سیاسی و افراد دیگری را که به‌خاطر بیان نظریات مخالف یا انتقادی زندانی شده‌اند.» این نوجوانان، مهاجران، پناهجویان، مخالفان سیاسی، روزنامه نگاران و مدافعان حقوق بشر را دربر می‌گیرد.
در وبگاه کمپین شرح وضعیت مدافعان حقوق بشر زندانی منتشر شده است، از جمله: لوجن الهذلول (عربستان سعودی)؛ عظیمیان عسکراٌف (قرقیزستان)؛ سِودا اٌزبین‌گول و حسن چیلان (ترکیه)؛ یوری دِمیتریف (روسیه)؛ لیلا دِ لیما (فیلیپین)؛ پابلو لوپِز آلاوِز (مکزیک)؛ خلیل مَعتوق (سوریه)؛ نرگس محمدی (ایران)؛ میان عبدالقَیوم (هند)؛ نبیل رجب (بحرین)؛ جِرمن روکوکی (بروندی)؛ پاتریک زَکی (مصر). این وبگاه به طور منظم با شرح حال مدافعان حقوق بشر دیگری که به طور خودسرانه زندانی شده‌اند به روز خواهد شد.
وضعیت اضطراری بحران کنونی فرصتی را در اختیار دولتمردان قرار می‌دهد تا محرومیت ناعادلانه این افراد از آزادی را که بسیاری از آنها در شرایط بد بهداشتی زندانی و از مراقبت کافی درمانی محروم هستند، جبران کنند.
در این شرایط، فدراسیون و سازمان‌های عضو آن دولت‌ها را فرا می‌خوانند تا با آزاد کردن شمار زیادی از زندانیان به طور موقت، دائمی یا مشروط به خاطر بهداشت عمومی از ازدحام در زندان‌ها بکاهند. علاوه بر مدافعان حقوق بشر، افراد سالمند، کودکان، بیماران، زندانیان عقیدتی، کسانی که به خاطر بیان نظر خود زندانی شده‌اند، زندانیان غیر قضایی، محکومان به جرائم جزئی یا غیر خشونت‌بار، زندانیان محاکمه نشده و افرادی که در بازداشت‌گاه‌های مهاجرت زندانی هستند باید از اولویت برخوردار شوند.
دولت‌ها در زمان‌های بحران وظیفه دارند از آسیب‌پذیرترین مردمان محافظت کنند. زندانیان در بازداشتگاه‌ها که به آسانی ممکن است به کانون ویروسی تبدیل شوند از جمله کسانی هستند که در خطر بیماری جهان‌گیر کوید ۱۹ آسیب‌پذیر هستند. این خطر به ویژه در کشورهایی مطرح است که حداقل موازین شرایط بازداشت در آنها رعایت نمی شود، ازدحام عادی و دست یافتن به فاصله گذاری فیزیکی غیر ممکن است. گسترش ویروس در بازداشتگاه‌ها اجتناب ناپذیر است مگر اینکه اقدام‌های فوری برای کاهش خطر به اجرا درآید. در غیر این صورت، زندان می‌تواند برای بسیاری از زندانیان مبتلا به ویروس کوید ۱۹ یا در خطر ابتلا به آن معادل حکم اعدام باشد.
این گونه اقدام‌ها باید با ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺮرات ﻣﻌﻴﺎر سازمان ملل ﺑﺮاي رﻓﺘﺎر ﺑﺎ زﻧﺪاﻧﻴﺎن (که با عنوان «مقررات نلسون ماندلا» مورد بازبینی و تصویب قرار گرفته) سازگار باشد. جزئیات اقدام‌های مربوط به اطمینان یابی از بهداشت، سلامتی و ایمنی زندانیان و نیز توصیه‌های مشخص کمیته‌ی فرعی جلوگیری از شکنجه سازمان ملل در این مقررات به شرح آمده است.
ما از اقدام شماری از کشورها از جمله ترکیه، تونس، اتیوپی، سنگال، اندونزیو بحرین که در کوششی برای کاهش از ازدحام و جلوگیری از گسترش ویروس آزاد کردن زندانی‌ها را آغاز کرده‌اند استقبال می‌کنیم. ما این کشورها و کشورهای دیگر را فرا می‌خوانیم تا در میان زندانیانی که باید فوری آزاد شوند، مدافعان حقوق بشر را آزاد کنند. بسیاری از کشورها زندانیان محکوم به جرائم مربوط به تروریسم را از لیست آزادی حذف و به این ترتیب مدافعان حقوق بشری را که به اتهام‌های ساختگی مربوط به تروریسم محکوم شده‌اند، تنبیه می‌کنند. مدافعان حقوق بشر باید از این سلب صلاحیت کلی معاف شوند زیرا فعالیت حقوق بشری آنها نباید با تروریسم یکسان تلقی شود.
سازمان‌های امضا کننده
AFRICA
Botswana: Ditshwanelo
Burundi: ITEKA
Cameroon: Maison des Droits de l’Homme du Cameroun
Djibouti : LDDH Djibouti
Ethiopia: Human Rights Council (EHRCO)
Mauritania: Association Mauritanienne des Droits de l’Homme (AMDH)
DRC: Groupe LOTUS
DRC: Ligue des Électeurs
Rwanda: Association Rwandaise pour la Défense des Droits de l’Homme et des Libertés
Publiques, ADL
Senegal: RADDHO
Tanzania: Legal and Human Rights Centre
AMERICAS
Argentina: Comité de Acción Jurídica (CAJ)
Brazil: Justiça Global
Brazil: Movimento Nacional de Direitos Humanos – MNDH Brasil
Chile: Observatorio Ciudadano
Colombia: CAJAR
Ecuador: Acción Ecológica
El Salvador: Comisión de Derechos Humanos de El Salvador (CDHES)
Honduras: CIPRODEH
Honduras: COFADEH
Mexico: Limeddh
Mexico: IDHEAS
Nicaragua: CENIDH
Peru: APRODEH
Peru: Perú Equidad (Centro de Políticas Públicas y Derechos Humanos)
ASIA
Bangladesh: Odhikar
Cambodia: Cambodian Human Rights and Development Association (ADHOC)
China: Human Rights in China (HRIC)
India: Commonwealth Human Rights Initiative (CHRI)
Indonesia: Commission for Disappeared and Victims of Violence (KontraS)
Iran: League for the Defence of Human Rights in Iran (LDDHI)
Iran: Justice for Iran (JFI)
Laos: Lao Movement for Human Rights (LMHR)
Malaysia: Suara Rakyat Malaysia (SUARAM)
Maldives: Maldivian Democracy Network (MDN)
Myanmar: Alternative ASEAN Network on Burma (ALTSEAN-Burma)
Myanmar: Myanmar Alliance for Transparency and Accountability (MATA)
Pakistan: Human Rights Commission of Pakistan (HRCP)
Taiwan: Covenants Watch
Thailand: Internet Law Reform Dialogue (iLaw)
Thailand: Manushya Foundation
Thailand: Union for Civil Liberty (UCL)
Vietnam: Vietnam Committee on Human Rights (VCHR)
EASTERN EUROPE AND CENTRAL ASIA
Armenia: CSI – Armenia
Belarus : HRC Viasna
Georgia : Human Rights Center
Kazakhstan: International Bureau for Human Rights and the Rule of Law
Kazakhstan: ILI Foundation
Kyrgyzstan: Adilet (Kyrgyzstan)
Kyrgyzstan: Bir Duino
Kyrgyzstan: Kylym Shamy
Russia: ADC Memorial
Russia: Citizen’s Watch
Russia: HRC Memorial
Ukraine: Center for Civil Liberties
MIDDLE EAST AND NORTH AFRICA
Algeria: CFDA (Comité des familles de disparus en Algérie)
Algeria: LADDH (Ligue Algérienne des Droits de l’Homme)
Bahrain: BCHR (Bahrain Center for Human Rights)
Gulf: GC4HR (Gulf Center for Human Rights)
Lebanon: CLDH (Centre Libanais des Droits Humains)
Morocco: AMDH (Association Marocaine des Droits de l’Homme)
Morocco: OMDH (Organisation Marocaine des Droits de l’Homme)
Palestine: PCHR (Palestinian Center for Human Rights)
Saudi Arabia: ALQST
Syria: SCM (Syrian Center for Media and Freedom of Expression)
Tunisia: LTDH (Ligue Tunisienne des Droits de l’Homme)
Tunisia: ATFD (Association Tunisienne des Femmes Démocrates)
Yemen: SAF (Sisters Arab Forum)
WESTERN EUROPE:
Albania: Albanian Human Rights Group
Belgium: Ligue des droits humains – Belgique
Croatia: Civic Committee for Human Rights
Finland: Finnish League for Human Rights
France: Association Européenne pour la Défense des Droits de l’Homme (AEDH)
France: Ligue des Droits de l’Homme
Germany: Internationale Liga fur Menschenrechte
Hungary: Hungarian Helsinki Committee
Lithuania: Lithuanian Human Rights Association
Latvia: Latvian Human Rights Committee
Portugal: Portuguese League for Human Rights – Civitas
Romania: League for the Defence of Human Rights (LADO)
Spain: Asociacion pro Derechos Humanos de Espana
Spain: Federacion de Asociaciones de Defensa y Promocion de Derechos Humanos de Espana
Turkey: Human Rights Association (IHD)
Turkey: Human Rights Foundation of Turkey
UK/Northern Ireland: Committee on the Administration of Justice
