از تیرماه ۱۳۵۹ تاکنون [۴۹ فریم]
دومین دوره انتخابات ریاست جمهوری برای اولین بار با حضور شورای نگهبان قانون اساسی برگزار شد از ۷۱ داوطلب تنها ۴ نفر تاید صلاحیت شدند و بیش از ۹۷ درصد داوطلبان نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری رد صلاحیت شدند. کاندیداهای تایید صلاحیت شده: سیداکبر پرورش، عباس شیبانی، حبیب‌الله عسگراولادی مسلمان، محمدعلی رجایی.در این دوره محمد علی رجایی به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد.
در سومین دوره انتخابات ریاست جمهوری، شمار داوطلبان نامزدی ۴۶ نفر بود اما شورای نگهبان فقط صلاحیت چهار نفر شامل علی خامنه ای، اکبر پرورش، رضا زواره ای و حسن غفوری فرد را تائید کرد.شمار داوطلبان نامزدی که رد صلاحیت شدند ۴۲ نفر یعنی ۹۱ درصد نامزدهای ثبت نامی بود.
در انتخابات دومین دورهٔ مجلس شورای اسلامی، ۱۵۸۶ نفر برای کاندیداتوری ثبت‌نام کردند که از این بین۳۲۱ نفر از داوطلبان صلاحیت‌شان توسط هیئت‌های اجرایی و شورای نگهبان رد شد. از تعداد ۱۲۷۵ نفر تأیید صلاحیت شده، ۱۱۵ نفر اعلام انصراف نمودند
در پی رد صلاحیت خلخالی و موسوی تبریزی از سوی شورای نگهبان برای انتخابات دومین مجلس شورای اسلامی، آیت الله خمینی با این تصمیم مخالفت و آن را به صلاح ندانسته و به اعضای شورای نگهبان اجازه ملاقات و توضیح را نداد
در انتخابات چهارم ریاست جمهوری، ۵۰ نفر نامزد شدند اما شورای نگهبان صلاحیت ۴۷ نفر را رد کرد.علی خامنه ای ، محمود مصطفوی کاشانی و حبیب الله عسگر اولادی سه نامزدی بودند که مورد تائید شورای نگهبان قرار گرفتند.مهدی بازرگان، اولین نخست وزیر ایران پس از انقلاب و نماینده وقت مجلس، از مشهورترین نامزدهای این انتخابات بود که شورای نگهبان صلاحیت او را رد کرد.سید علی خامنه‌ای دراین دوره توانست صاحب اکثریت آرا شود.
در پنجمین دوره انتخابات ریاست جمهوری از کل ۷۹ نفری که در این انتخابات نامزد شدند ۷۷ نفر از سوی شورای نگهبان ردصلاحیت شدند.شورای نگهبان تنها ۲ نفر یعنی اکبر هاشمی رفسنجانی و عباس شیبانی را مورد تائید قرار داد.
دومین دوره انتخابات مجلس خبرگان در مهر ۱۳۶۹ و پس از به قدرت رسیدن آیت‌الله خامنه‌ای برگزار شد. در این دوره ۱۸۰ نفر ثبت‌نام کردند که ۶۲ نفر آنها رد صلاحیت شدند
با تفسیر جدیدی که شورای نگهبان از مفهوم نظارت بر انتخابات که به عنوان «نظارت استصوابی» ارائه داد ۸۰ نفر از نامزدهای طیف چپ و همسو با مجمع روحانیون مبارز رد صلاحیت شدند.۴۰ نماینده مجلس سوم نیز جزو ردصلاحیت شده ها بودند که در نوع خود اتفاق جدیدی بود.
در ششمین انتخابات ریاست جمهوری ۱۲۸ نفر در انتخابات نام نویسی کردند که شورای نگهبان صلاحیت ۱۲۴ نفر را رد و صلاحیت تنها چهار نفر را تائید کرد.اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور وقت، احمد توکلی از نزدیکان به جناح راست و از منتقدان دولت آقای هاشمی در آن زمان، رجبعلی طاهری فرمانده سپاه شیراز در سال های نخست پس از انقلاب، نماینده کازرون در مجلس و استاندار تهران در دولت اول آقای هاشمی، و همچنین عبدالله جعفرعلی جاسبی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی چهار نامزدی بودند که مورد تائید قرار گرفتند.
در انتخابات هفتمین دوره ریاست جمهوری ۲۳۸ نفر به عنوان نامزد انتخابات نام نویسی کردند اما شورای نگهبان در نهایت صلاحیت چهار نفر را تائید کرد.علی اکبر ناطق نوری، رئیس مجلس پنجم، محمد خاتمی رئیس کتابخانه ملی، رضا زواره ای رئیس وقت سازمان ثبت و محمد ری شهری اولین وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی چهار نامزدی بودند که به رقابت پرداختند.
در سومین دوره انتخابات مجلس خبرگان، بعد از بررسي صلاحيتها، شوراي نگهبان، باصدور اطلاعيه‌اي اعلام داشت که بعد از بررسي صلاحيتها از ميان 396 نفر ثبت نام کننده اوليه، 167 نفرتائيد شدند، 214 نفرتائيد نشدند، 13 نفرانصراف دادند و از 187 نفر دعوت شدگان به امتحان 60 نفردرامتحان شركت نكردند.
در بیانیه صادره پس از بازشماری آراء در انتخابات مجلس ششم که توسط وزارت کشور انتشار یافت ۲۸ نفر در مرحله اوّل به عنوان نمایندگان مردم تهران به مجلس ششم راه یافتند. به طور مثال غلامعلی حداد عادل و علی‌اکبر محتشمی‌پور به فهرست نمایندگان پیروز اضافه شده بودند و اکبر هاشمی رفسنجانی از رتبه سی‌ام به رتبه بیستم ارتقاء یافت، علیرضا رجایی نیز پس از بازشماری آراء و ابطال تعدادی از صندوقها از راه یابی به مجلس بازماند.
در هشتمین انتخابات ریاست جمهوری ۸۱۴ نفر به عنوان نامزد انتخابات ثبت نام کردند، اما ویژگی اصلی تائید ۱۰ نامزد انتخاباتی از سوی شورای نگهبان بود.احمد توکلی، علی شمخانی، عبداله جاسبی، محمود مصطفوی کاشانی، حسن غفوری فرد، منصور رضوی، شهاب الدین صدر، علی فلاحیان و مصطفی هاشمی طبا رقبای محمد خاتمی در این انتخابات بودند.
در هشتمین انتخابات ریاست جمهوری ۸۱۴ نفر به عنوان نامزد انتخابات ثبت نام کردند، اما ویژگی اصلی تائید ۱۰ نامزد انتخاباتی از سوی شورای نگهبان بود.احمد توکلی، علی شمخانی، عبداله جاسبی، محمود مصطفوی کاشانی، حسن غفوری فرد، منصور رضوی، شهاب الدین صدر، علی فلاحیان و مصطفی هاشمی طبا رقبای محمد خاتمی در این انتخابات بودند.
در انتخابات هفتمین دوره مجلس 8172 نفر ثبت نام کردند ولی صلاحیت بیش از ۳۶۰۰ نفر توسط شورای نگهبان رد شد.
تعداد نامزدهای ثبت نام کرده در انتخابات نهمین دوره ریاست جمهوری به ۱۰۱۰ نفر رسید که شورای نگهبان محمد معین را به همراه ۱۰۰۲ نفر دیگر رد کرده است.اکبرهاشمی رفسنجانی، محمدباقر قالیباف، مهدی کروبی، علی اردشیر لاریجانی، محسن رضایی و محمود احمدی نژاد ا شش نامزدی بودند که شورای نگهبان صلاحیت آنها را تائید کرد.شورای نگهبان پس از اعتراض اصلاح طلبان به رد صلاحیتمصطفی معین و محسن مهرعلیزاده و نامه رهبر جمهوری اسلامی به این شورا مبنی بر تجدید نظر در این مورد، صلاحیت این دو را تائید کرد.
چهارمین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری، ۴۹۳ نفر برای نامزدی در انتخابات ثبت‌نام کردند که در ابتدا با رد صلاحیت گسترده در برخی حوزه‌ها تعداد نامزدها و کرسی‌های نمایندگان برابر بود.شورای نگهبان پس از طی چند مرحله بررسی صلاحیت نامزدها در نهایت ۳۱۱ نفر را رد صلاحیت کرد.
در انتخابات هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی از انتخابات، بیش از هفت هزار نفر از شهروندان ایرانی، در مهلت قانونی ثبت نام، نامزد تصدی این مسئولیت شدند . از این تعداد، تنها 4500 نفر، توسط شورای نگهبات تایید صلاحیت شدند.
سخنگوی شورای نگهبان، خواستار برخورد شدید با عوامل پاره کردن عکس آیت االله خمینی در تجمع معترضان به نتایج انتخابات ریاست جمهوری 88 شد.
در نهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در انتخابات مجلس شورای اسلامی ۵۲۸۳ تن نام‌نویسی کردند که بیش از دوهزار نفر توسط شورای نگهبان رد صلاحیت شدند و در نهایت ۳۴۴۴ نامزد در انتخابات شرکت کردند.
در یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ۶۸۶ نفر نام‌نویسی کرده‌بودند که تنها 8 نفر از سوی شورای نگهبان تایید صلاحیت شدند.
عباسعلی کدخدایی، سخنگوی سابق شورای نگهبان ایران، گفت که این شورا از طریق علی لاریجانی و حسن روحانی به اکبر هاشمی رفسنجانی پیغام داد که او در یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری رد صلاحیت شده و بهتر است انصراف دهد، اما آقای هاشمی رفسنجانی این توصیه را نپذیرفت.
در پنجمین انتخابات مجلس خبرگان ۸۰۱ نفر از جمله ۱۶ زن ثبت‌نام کردند که اتفاقی بی‌سابقه بود. اما شورای نگهبان ۶۴۰ نفر از نامزدهای این انتخابات از جمله نوه آیت‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی را رد صلاحیت کرد.
در پنجمین انتخابات مجلس خبرگان، صلاحیت هیچ‌یک از زنان، برخی از اعضای کابینه، و برخی از اعضای سابق این مجلس مورد تأیید قرار نگرفت.
شورای نگهبان در نامه‌ای به استاندار اصفهان ارای منتخب سوم مردم این شهر در انتخابات مجلس دهم را باطل کرد. بدین ترتیب مینو خالقی با وجود کسب اکثریت ارا از ورود به شورا باز ماند.
شورای نگهبان صلاحیت محمود احمدی نژاد و حمید بقایی را برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری دهم رد کرد.
در دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ۱۶۳۶ نفر ثبت‌نام کردند که شورای نگهبان تنها صلاحیت شش نفر را تایید کرد. حسن روحانی، ابراهیم رییسی، محمد باقر قالیباف، مصطفی هاشمی طبا، اسحاق جهانگیری، مصطفی میرسلیم شش نامزد تایید صلاحیت شده بودند که در نهایت قالیباف و جهانگیری انصراف دادند.
پس از برگزاری انتخابات شوراهای شهر و روستا و انتخاب مجدد سپنتا نیکنام عضو زرتشتی شورای شهر یزد، علیه او در دیوان عدالت اداری طرح دعوی شد و دیوان هم به استناد نظر شرعی شورای نگهبان که نامزدی اقلیت های مذهبی در شهرهای مسلمان نشین را خلاف شرع می داند، عضویت وی را تعلیق کرد.
طبق ابلاغ رهبر جمهوری اسلامی وظایف صحن مجمع تشخیص مصلحت در امر نظارت به جمع برگزیده‌ای از اعضای مجمع انتقال یافت و انتخاب این جمع برعهده اعضای مجمع قرار گرفت .بر اساس تفویض صورت گرفته، وظیفه نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام توسط «هیأت عالی نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام» انجام می‌شود.
دو سال پس از تشکیل دوره دهم مجلس شورای اسلامی در ایران، عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان، رسما تایید کرد که مینو خالقی به دلیل اینکه تصویری از دست دادن او با مردان وجود داشت علیرغم پیروزی در انتخابات، رد صلاحیت شد و از ورود به مجلس بازماند.
منابع تایم لاین
ورود شورای نگهبان به فعالیت‌های انتخاباتی به ۲۳ تیر ۱۳۶۰ برمی‌گردد. در این تاریخ شورا قانون انتخابات ریاست جمهوری را که توسط مجلس تصویب شده بود تایید کرد. چهار روز بعد شورای نگهبان اولین رد صلاحیت‌های تاریخ جمهوری اسلامی را اعمال کرد تا انتخابات دومین دوره ریاست جمهوری با رد صلاحیت ۶۷ نفر و تایید تنها ۴ نفر برگزار شود.
در آبان همان سال به هنگام برگزاری سومین دور انتخابات ریاست جمهوری شورای نگهبان با رد صلاحیت۴۲ نامزد انتخاباتی، بار دیگر صلاحیت تنها ۴ نفر را تایید کرد.
روند رد صلاحیت‌ها در فروردین ۶۳ به انتخابات مجلس دوم رسید. در این دور۳۲۱ نامزد رد صلاحیت شدند. اما در تیرماه ۱۳۶۴ شورای نگهبان با تایید لایحه پیشنهادی دولت به مجلس، برای اولین بار مسئولیت نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری را برعهده گرفت.
چند روز بعد در انتخابات ریاست جمهوری چهارم شورای نگهبان با رد صلاحیت ۴۷ نفر از ۵۰ نامزد انتخاباتی نقش پر رنگ خود را برای همیشه در انتخابات ریاست جمهوری به رخ همگان کشید.
دور دوم همراه بود با برگزاری انتخابات‌های مجلس سوم، چهارم، خبرگان رهبری دوم و ریاست جمهوری پنجم. شورای نگهبان در انتخابات مجلس سوم از ۱۰۹۶ کاندیدای مجلس صلاحیت ۲۹۱ را تایید نکرد. در این دوره با بالا گرفتن اختلافات میان وزارت کشور و شورای نگهبان برخی از ناظران این شورای در تهران و به دستور فرمانداری این شهر بازداشت شدند.
رد صلاحیت ۷۷ نفر از میان ۷۹ کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری پنجم یکی دیگر از اقدامات جالب توجه شورای نگهبان در این دوره بوده است. ایده نظارت استصوابی در سالهای پایانی این دوره به اجرا درآمد….
شورای نگهبان در سومین دوره خود بر انتخابات‌های مجلس پنجم، ریاست جمهوری ششم، ریاست جمهوری هفتم نظارت کرده است. به موجب همین نظارت شورای نگهبان در انتخابات مجلس پنجم از ۵۳۶۵ نامزد انتخاباتی، صلاحیت ۲۰۸۹ را رد کرد. در ۲۱ خرداد ۱۳۷۲ صلاحیت ۱۲۴ نفر از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ششم را رد کردند تا تنها ۴ نفر (اکبر هاشمی رفسنجانی، احمد توکلی، رجبعلی طاهری و عبدالله جعفرعلی جاسبی) امکان رقابت عمومی را پیدا کنند. رد صلاحیت‌ها در انتخابات ریاست جمهوری هفتم نیز ادامه داشت به گونه‌ای که از ۲۳۸ نامزد انتخاباتی، تنها صلاحیت چهار نفر برای رقابت عمومی تایید شد.
چهارمین دوره شورای نگهبان همزمان بود با برگزاری انتخابات مجلس خبرگان سوم، مجلس ششم، ریاست جمهوری هشتم و مجلس هفتم. در این دوره همچون سنوات پیشین رد صلاحیت‌ها ادامه داشت به گونه‌ای که از ۳۹۶ نفر نامزد انتخابات مجلس خبرگان صلاحیت ۲۱۴ نفر رد شد. انتخابات مجلس ششم اما علاوه بر رد صلاحیت ۶۹۹ نفر از ۶۸۵۳ کاندیدا، کار به بازشماری آرا و حتی ابطال ۵۳۴ صندوق رای کشیده شد. در هشتمین انتخابات ریاست جمهوری نیز این شورا با رد صلاحیت ۸۰۴ کاندیدای انتخاباتی تنها صلاحیت ۱۰ نفر را برای حضور در رقابت عمومی تایید کرد.
انتخابات هفتمین دوره مجلس با رد صلاحیت ۳۶۱۰ نامزد انتخاباتی از میان ۸۱۶۹ کاندیدا همراه بود. در این دوره از انتخابات، شورای نگهبان صلاحیت نفر از نمایندگان مجلس ششم را رد کرد که این اتفاق منجر به تحصن نمایندگان مجلس شد.
دوره پنجم شورای نگهبان از حیث نظارت بر انتخابات بسیار پرتنش و پر حادثه دنبال شد. در این دوره شورا بر انتخابات‌های ریاست جمهوری نهم، خبرگان چهارم، مجلس هشتم و ریاست جمهوری دهم نظارت کرد.
نظارت شورا در انتخابات نهمین دوره ریاست جمهوری منجر به رد صلاحیت ۱۰۰۲ نفر از ۱۰۱۰ کاندیدای انتخابات شد. این نظارت در انتخابات خبرگان چهارم باعث رد صلاحیت ۳۲۹ نفر از مجموع ۴۹۳ کاندیدای خبرگان شد. در انتخابات مجلس هشتم این روند ادامه یافت به گونه‌ای که ۲۰۹۷ نفر از ۷۵۹۸ کاندیدا این مجلس با مهر رد صلاحیت مواجه شدند.
اما پر تنش‌ترین انتخاباتی که شورای نگهبان تا امروز در آن نقش داشته انتخابات ریاست جمهوری دهم در سال ۱۳۸۸ بود انتخاباتی که علاوه بر رد صلاحیت ۴۷۱ نفر و تایید تنها ۴ نامزد برای حضور در رقابت عمومی، در نهایت باعث ظهور یک جنبش سیاسی اجتماعی میلیونی در میان مردم ایران شد.
در این دوره نظارت بر انتخابات‌های مجالس نهم و دهم، ریاست جمهوری یازدهم و خبرگان پنجم بر عهده شورای نگهبان بود. حاصل نظارت شورای نگهبان بر انتخابات مجلس نهم رد صلاحیت ۳۴۴۴ نفر از ۵۲۸۳ کاندیدای انتخاباتی بود. در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم تنها ۸ نفر توانستند از سد شورای نگهبان عبور کنند و مابقی ۶۷۸ کاندیدای انتخاباتی همگی رد صلاحیت شدند. اکبر هاشمی رفسنجانی سرشناس‌ترین چهره‌های رد صلاحیت شده توسط شورا بود. در انتخابات خبرگان پنجم نیز آمار رد صلاحیت‌ها کاماکان بالا بود. در این دور شورای نگهبان صلاحیت ۶۴۰ نفر منجمله تمامی ۱۶ کاندیدای زن و همچنین افرادی نظیر سید حسن خمینی و یا محمد رضا عباسی فرد عضو سابق شورای نگهبان رد شد. رد صلاحیت مینو خالقی پس از انتخاب توسط مردم اصفهان یکی دیگر از تصمیمات پر حاشیه شورا در این دوره بوده است.
شورای هفتم تا به امروز تنها بر انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم نظارت کرده است. انتخاباتی که با رد صلاحیت ۱۶۳۰ نفر از ۱۶۳۶ کاندیدای ریاست جمهوری در سال خرداد ۱۳۹۶ برگزار شد. میزان رد صلاحیت‌ها در این دوره برابربا ۹۹.۶٪ بوده است که این بیشترین درصد رد صلاحیت در تاریخ جمهوری اسلامی است.
