سازمان غیر دولتی و ناسودبر «عرصه سوم» در سال ۱۳۸۹ / ۲۰۱۰ در آمستردام (هلند) بنیان نهاده شد و به ثبت رسید. این سازمان به کوشش گروهی از کنشگران مدنی و شخصیتهای علمی ایرانی و غیر ایرانی در هلند با اهداف زیر شکل گرفتهاست:
- ترویج و گسترش اندیشههای مدنی، صلحآمیز، دموکراسی و حقوق بشر
- ظرفیتسازی سازمانها، کنشگران جامعه مدنی و مدافعان حقوق بشر
- ترویج و گسترش اخلاق مدنی و فرهنگ کارهای داوطلبانه
- آسانسازی دسترسی، گردش و مبادله آزاد اطلاعات
- و ایجاد فضایی مناسب برای تبادل نظر، گفتوگو بین کنشگران جامعه مدنی و دیگر گروههای اجتماعی
عرصه سوم، هدفمند ساختن نگرش روشنفکران، دانشگاهیان، روزنامهنگاران و بلاگرها، فعالان مدنی – سیاسی و عموم مردم، تولید و ترویج ادبیات جامعه مدنی، حقوق بشر، صلح و دموکراسی، ارتقای دانش تئوریک، ظرفیت سازی سازمانها و فعالان مدنی، مبادله دانش، اطلاعات و انتقال تجربیات، اطلاع رسانی شفاف و… را در کانون فعالیتها و برنامههای خود قرار داده است.
از این منظر به فعالیتهای عرصه در سه بخش میتوان اشاره کرد:
تارنمای فارسی و انگلیسی:
با این نگاهی که در مقدمه ذکر شد، عرصه از ابتدای تاسیس تا کنون کوشیده است تا با راه اندازی دو وب سایت فارسی و انگلیسی مسائل مهم جامعه مدنی را بازتاب دهد. تارنمای فارسی در واقع بیانگر فعالیتهای عرصه از یک سو و همچنین بازتاب رویدادهای مهم جامعه مدنی ایران است.
این تارنما از مدت راهاندازی تا کنون با انتشار متعدد مقالات ، گزارشهای نوبه ای از رویدادها و اخبار جامعه مدنی، جزوات و فیلمهای آموزشی، کوشیده است که تا هم دیدهبان جامعه مدنی و هم منبعی برای ترویج دانش در خصوص حکمرانی خوب و زندگی سالم اجتماعی برای شهروندان ایرانی باشد.
عرصه همچنین در تارنمای انگلیسی خویش کوشیده است تا منبع خوبی برای بازتاب رویدادهای جامعه مدنی برای علاقهمندان به مسائل ایران در سراسر جهان باشد.
پروژهها:
عرصه همچنین با طراحی پروژههای کاری تلاش کرده تا فعالیتهای خویش را درعرصه حقیقی نیز توسعه دهد. تاسیس «بانک اطلاعاتی سازمانهای مردم نهاد» با ثبت اطلاعات اولیه یکصد سازمان در موضوعات مختلف اجتماعی، راه اندازی «کمپین دسترسی» در حمایت از شهروندان و فعالان مدنی به منظور دستیابی به کالای غیر قابل دسترس ناشی از تحریمهای بین المللی، گردآوری تجارب فعالان مدنی از سراسر جهان و به اشتراک گذاشتن آن با سایر فعالان مدنی بویژه فعالان مدنی در ایران در پروژه «اطلس جامعه مدنی» و نظارت بر انتخاباتهای مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری در سال ۱۳۹۴ و همچنین نظارت بر انتخابات شوراها در سال ۱۳۹۶ در پروژه «درصحن، مجلس و شوراها» مجموعه پروژههای عرصه سوم از ابتدای تاسیس تا کنون بودهاند.
دورههای آموزشی:
عرصه در راستای تحقق اهداف و چشم انداز خویش با برپایی کارگاههای آموزشی برای فعالان مدنی و حقوق بشر تلاش کرده است تا با ارتقای سطح دانش و تخصص آنان، روشهای فعالیتهای مدنی و مبارزاتی غیر خشونتآمیز را ترویج و آموزش دهد و منبعی برای آموزش حقوق شهروندی و شهروندمداری باشد.
از ابتدای تاسیس تا کنون عرصه سوم چهار کارگاه آموزشی در بلغارستان، هلند (۲ بار) و بلژیک برگزار کرده است و نزدیک به پنجاه فعال مدنی در این دورهها از محصولات آموزشی عرصه سوم استفاده کردهاند.
عرصه سوم در برگزاری این کارگاهها نهایت تلاش خود را به کار بسته است تا بتواند به بهترین شکل ممکن فعالان مدنی و حقوق بشری را آموزش داده، توانمند ساخته و روشهای نوین و تجربههای مشابه دیگر جوامع مدنی را با فعالان مدنی و حقوق بشری ایران به اشتراک بگذازد. عرصه سوم در برگزاری کارگاهها و دورههای آموزشی بر رعایت امنیت و حریم خصوصی شرکت کنندگان تاکید دارد.
انتشارات:
عرصه سوم همچنین کوشیده است تا به میزان توان و امکانات در اختیار خود، برخی از آثار پژوهشی خویش را نیز منتشر کند که نتیجه آن تاکنون انتشار ۷ جلدکتاب و ۵ جلد گزارش تفصیلی از جامعه مدنی ایران بوده است .
حمله به جامعه مدنی مجموعه گزارشی است از روند سرکوب جنبش سبز که در سال ۱۳۸۹ همزمان با تاسیس سازمان منتشر شد. مجموعه گرافیکی امید، گل و گلوله نیز از جمله آثاری است که اعتراضات جامعه مدنی را در خرداد سال ۸۸ تصویر کشیده است. اثر منشور حقوق بشر کوروش به قلم دکتر هیراد ابطحی از دیگر
مجموعههایی است که از سوی انتشارات عرصه سوم منتشر شده است. همچنین مجله التکرونیکی پرونده انتخابات سال ۹۲ که دارای ۱۰ مقاله پژوهشی را در موضوع انتخابات در ایران است و «همچنین مجله سازمانهای مردم نهاد» که ماحصل گزارشهای ۶ پژوهشگر از عملکرد یکصد سمن ایرانی است
در کنار اینها ۷ عنوان کتاب حاصل مجموعه مقالات و گزارشهای عرصه سوم از پروژه درصحن در سال ۱۳۹۶ آماده و منتشر
شده است.
تولید ۱۰ ویدئوی آموزشی نیز از دیگر فعالیتهای انتشارات عرصه سوم است که به منظور توانمندسازی زنان، جوانان، اقلیتها و جامعه مدنی در انتخابات پنجمین دوره شوراهای شهر و روستا تهیه و منتشر شده اند.