عرصه سوم: رئیس کارگروه «کاهش تقاضای اعتیاد» مجمع تشخیص مصلحت نظام اعلام کرد که مدت زمان بیست ساله‌ای که معتاد از اعتیاد به کارتن‌خوابی روی می‌آورد به زمانی بین ده یا هشت سال رسیده است.
بر اساس آمارهای موجود در سال ٨٦ تعداد کارتن خواب‌های معتاد زیر ٢ هزار نفر بود، اما بعد از آن در هرسال ٤-٥ هزار نفر به این مجموعه اضافه شد. در حال حاضر این آمار فقط در تهران به 15 هزار نفر می‌رسد که بنابر گفته شهین‌دخت مولاوردی یک سوم این افراد را زنان تشکیل می‌دهند.
بنابر اظهارات قائم مقام دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر سال گذشته با همکاری نهادهای مختلف حدود 20 هزار نفر از این معتادان در سطح کشور سامان دهی شده‌اند. که این رقم برای کارتن‌خواب های تهرانی 6 هزار و 800 نفر بوده است.
وظیفه رسیدگی به معضل کارتن خوابی در حوزه وظایف مشترک نهادهایی مانند بهزیستی (زیر نظر وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی)، شورای شهر، شهرداری، استانداری‌ها، کمیته امداد و همچنین نیروی انتظامی تعریف شده است که البته معاونت امور زنان خانوده دولت نیز در رابطه با مسئله زنان کارتن خواب به مسئله ورود کرده است. در کنار این نهادها سازمان‌های مردم نهادی مانند «جمعیت امام علی» و «خانه خورشید» هم به شکل عمل‌گرایانه تری درگیر این مسئله هستند.
هر سال در آستانه فصل سرد به دلیل افزایش مرگ و میر کارتن خواب‌ها بر اثر سرما، این بحث به شکل جدی‌تری در نهادها مذکور مطرح می‌شود که اغلب به دلیل عدم‌هماهنگی برای اجرای برنامه‌های ارائه شده، بخش ناچیزی از آن اجرا می‌شود در حالی که مشکل با سرعت چشمگیری در حال رشد است.
فاطمه دانشور عضو شورای شهر تهران عقیده دارد که شهرداری این شهر با وجود آنکه امکان تخصیص بودجه وبرنامه‌ریزی در این باره را داشت « اتلاف منابع» کرده است وی همچنین عملکرد وزارت رفاه و تامین اجتماعی را در این زمینه غیرقابل قبول دانسته و تاکید کرد که از مجموعه دولت فقط وزارت بهداشت و درمان برای این آسیب اجتماعی وقت بیشتری گذاشت و بخشی از بودجه‌اش را سهم سم زدایی از این نوزادان و کمک به معتادان در نظر گرفت.
از سوی دیگر کارشناسان و مددکاران حوزه اجتماعی طرح‌های تعریف شده و در حال اجرا را نیز آسیب‌زا و فاقد اثربخشی لازم می‌دانند. به گفته مریم کیانی، مسئول مرکز امدادرسانی جمعیت امام علی اقداماتی مانند راه‌اندازی گرمخانه‌ها پخش غذا و دارو بین کارتن خواب‌ها، احداث یخچال‌ها در سطح شهر هر چند در ابتدا اقداماتی خوب و انسان دوستانه به نظر می‌رسند اما نتایج فاجعه باری در پی دارند و به افزایش آمار کارتن‌خواب‌ها می‌انجامد. چنین اقداماتی باعث مهاجرت بیشتر این افراد از شهرستان‌ها و محلات اطراف به کلانشهرها می‌شود، این مناطق را ناامن کرده و مشکلات جدیدی را به وجود می‌آورد، دیگر اینکه این اقدامات موقتی، سطحی و عملا فاقد اقدامات مددکاری است.
همچنین لیلا ارشد موسس سازمان مردم نهاد خانه خورشید نیز عقیده دارد تشویق‌ها و تنبیه‌های بی دریغی که به طور ضربتی در دوره‌های مختلف برای این افراد در نظر گرفته می‌شود، از منظر جامعه شناسی، روانشناسی و مددکاران قابل نقد است چرا که کارتن خواب‌ها حس می‌کنند در حال دریافت پاداش هستند و دیگر به انگیزه بخشی‌های مددکارانه برای قدم گذاشتن در پروسه بهبود، پاسخ نمی‌دهند.
اتفاقاتی مانند آنچه که در سال گذشته در پارک هرندی روی داد، که ساکنان محل با چوب و چماق به کارتن‌خواب‌ها و معتادان ساکن در آنجا حمله کردند یا آتش زدن چادرهای کپرنشینان و حاشینه نشینان شهر قدس در غرب تهران در آبان ماه سال جاری (که هیچ نهاد حاکمیتی‌ای مسئولیت آن را به عهده نگرفت) در کنار اتفاقاتی که هر روز در خیابان‌های تهران و بیشتر شهرهای بزرگ ایران در حال وقوع است، مانند تولد کودکان معتاد، افزایش شیوع ایدز وبیماری‌های مقاربتی، افزایش تعداد معتادان کارتن خواب، کاهش سن کارتن‌خوابی، نشان از آن دارد که یا عزمی برای کنترل این مسئله وجود ندارد یا مواجه صحیحی با آن صورت نمی‌گیرد که موید سردرگمی، ناهماهنگی و کار کارشناسی نشده و سطحی در این باره است. به نظر می‌رسد که توجه بیشتر به سازمان‌های مردم نهاد باسابقه در این حوزه و استفاده از تجربیات و تخصص با ارزش آنان به جای اتلاف بودجه در طرح‌های کارشناسی نشده، غیرهماهنگ و ضربتی، می‌تواند راه حل مناسب‌تری برای کنترل این بحران باشد.
