عرصه سوم- روشنک آستارکی: پس از ماه‌ها تلاش برای اجازه ورود زنان به ورزشگاه‌ها از سوی فعالان مدنیِ داخل و خارج از کشور و همچنین وعده‌های معاونت ریاست جمهوری در امور بانوان، درنهایت روز چهارشنبه ۱۰ تیرماه، اعلام شد که دولت تلاش‌هایی در راستای حضور زنان در ورزشگاه‌ها انجام داد ولی به دليل موضع‌گیری برخی از مراجع شيعه از اين مساله صرف نظر کرد. شهیندخت مولاوردی در توضیح این خبر گفته است: «وقتی مخالفان از مراجع عظام هزينه کردند، به خاطر احترامی که دولت برای مراجع قائل است و رای مراجع را محترم می‌شمارد، تشخيص داده شد که اين تمهيدات رعايت شود.»
البته مولاوردی مشخص نکرده که منظورش کدام دسته از علماست؟ آیا می‌توان رای و نظر آن دسته از علما که تعدادشان به سختی به شمار انگشتان یک دست می‌رسد را ملاکی برای سرکوب حق طبیعی نیمی از جمعیت کشور دانست؟ مولاوردی حتی نگفت که آیا دولت احترامی هم برای نظر آن دسته از علما که موافق حضور زنان در ورزشگاه‌ها هستند قائل است؟ بگذریم که این دولت روی کار آمدنش را مدیون رای میلیون‌ها شهروند ایرانی است و گرنه اگر نظر علمای تندرو قرار بود سنجیده شود امروز اقای روحانی و خانم ملاوردی جای در دولت نداشتند.
تمام این‌ها در حالی است که شهیندخت مولاوردی یک ماه پیش و در خردادماه گفته بود در جلسات وزارت کشور با حضور نمایندگان وزارت کشور، نیروی انتظامی و وزارت ورزش و جوانان سازوکارهای حضور زنان در ورزشگاه‌ها تدوین و صورت‌جلسه امضا شده است. او در ادامه گفته بود که زنان برای تماشای دور برگشت مسابقات لیگ جهانی والیبال که از ۲۹ خرداد در تهران برگزار شد، نباید مشکلی داشته باشند.
از تجمع تا تهدید
آیت‌الله مکارم شیرازی یکی از همان مراجعی است که مولاوردی در سخنانش به کوتاه آمدن دولت در مقابل آن‌ها اشاره کرده است. آیت‌الله مکارم شیرازی خردادماه سال جاری و در ملاقات با حسین اشتری، فرمانده پلیس ایران، حضور زنان در ورزشگاه‌ها و برگزاری کنسرت موسیقی را غیرضروری و باعث بروز اختلاف دانسته و گفت: «مردم از این مسائل ناراحت هستند و می‌گویند چرا در این زمینه موضع گرفته نمی‌شود، پس چه ضرورتی دارد این مسائل در اوضاع کنونی مطرح شود و با دست خومان به اختلاف دامن بزنیم؟»
پس از انتشار اظهارات آیت‌الله مکارم شیرازی در رسانه‌ها، تندروهای مخالف با حضور زنان در ورزشگاه‌ها این فرصت را پیدا کردند که به اعتراضات خود دامن زده و کار را تا درخواست عزل شهیندخت مولاوردی و تهدید ادامه دادند. پایان خردادماه اعضای انصار حزب‌الله در مقابل وزارت ورزش و جوانان دست به تجمع زدند با در دست داشتن پلاکاردهایی با مضامینی درباره «امربه‌معروف و نهی از منکر»، «حجاب»، مخالفت با حضور زنان در ورزشگاه‌ها و شعار علیه آمریکا، انگلیس و اسرائیل به حضور احتمالی زنان در ورزشگاه آزادی برای دیدن رقابت‌های والیبال لیگ جهانی اعتراض کردند. تجمع‌کنندگان که تعداد آن‌ها کمتر از ۱۰۰ نفر اعلام‌شده بود، خواستار عزل شهیندخت ملاوردی، معاون رییس جمهوری در امور زنان شده‌اند.
همچنین در روزهای پایانی خرداد بیانیه‌ای نیز از سوی نیروهای تندرو منتشر و در شهر تهران به‌ویژه مناطق جنوبی آن پخش‌شده بود که در آن نوشته بودند «منتظر حضور خونین امت حزب‌الله در ۲۹ خرداد سال ۹۴ در ورزشگاه ۱۲هزار نفری آزادی برای مقابله و رویارویی با حضور زنان در ورزشگاه و نهی از منکر مسئولین وزارت ورزش، هستند».
تصویر بیانیه
موضع متفاوت نمایندگان
در همین میان برخی نمایندگان مجلس نیز ساکت ننشسته و مواضع تندی در مقابل حضور زنان به ورزشگاه گرفتند. از جمله احمد امیرآبادی، نماینده مردم قم روز دوازدهم خرداد با ابراز نگرانی از طرح مباحثی درباره ورود زنان به ورزشگاه‌ها ، در تذکری ضمن یادآوری «حوزوی» بودن حسن روحانی گفت: «مشکل اساسی مردم در حال حاضر ورود بانوان به ورزشگاه‌ها نیست بلکه معیشت و اشتغال جوانان است که ما امیدواریم به این موضوعات در دولت بیشتر پرداخته شود».
البته در میان نمایندگان مجلس کسانی هم هستند که حضور زنان در ورزشگاه را به‌عنوان حق قشر عظیمی از جامعه تلقی می‌کنند. به‌عنوان نمونه محمد دامادی، عضو فراکسیون ورزش هم در پاسخ کسانی که «فحاشی» و «عدم رعایت شان زنان» را دلایلی برای ممنوعیت حضور زنان در ورزشگاه‌ها می‌دانند گفته بود: «در خیابان هنجارشکن نداریم؟ باید بگوییم امنیت نیست، زنان به خیابان نیایند؟ یا مثلا وقتی اسیدپاشی اتقاق افتاد باید می‌گفتیم زنان دیگر به خیابان نروند چون هر لحظه امکان دارد روی آن‌ها اسید بپاشند؟ در مورد فحاشی در ورزشگاه‌ها هم باید گفت در خیابان‌ها هم فحاشی می‌شود. ما باید این مسائل را طور دیگری حل کنیم. من صرف محروم کردن قشر عظیمی از جامعه را صلاح نمی‌دانم.»
اما در این بین مواضع زنان نماینده جالب‌توجه است؛ در پی تلاش‌های شهیندخت مولاوردی برای حضور زنان در ورزشگاه‌ها و مواضعی که او در فیس بوک خود در این مورد گرفته، فراکسیون زنان مجلس به او تذکر داد. لاله افتخاری، سخنگوی فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی در این زمینه گفته است: «معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده پس از پیروزی تیم ملی والیبال کشورمان در مقابل آمریکا یادداشتی را منتشر کرده و مطالبی را در آن آورده است و اظهار نظرهایی در مورد حضور زنان در ورزشگاه‌ها داشت که این مطالب غیرکارشناسانه و به نحوی غیرمسئولانه مطرح‌شده بود و به دنبال آن اعضای فراکسیون زنان مجلس برای این اظهارات به رئیس‌جمهور تذکر دادند.»
دولت مغلوب شد
درنهایت دولت یازدهم در مقابل فشار تندروها کوتاه آمد و از ورود زنان به ورزشگاه در دور برگشت مسابقات لیگ جهانی والیبال داده نشد. این ممنوعیت در حالی برای زنان ایرانی ادامه داشت که در اولین مسابقات تیم ایران در تهران دزنانی با پاسپورت‌های غیرایرانی وارد سالن شده و تیم ایران را تشویق کرده‌اند. ورود زنانی با پاسپورت غیر ایرانی به ورزشگاه آن‌هم در پی حواشی که تندروها در ایران ایجاد کردند، نمونه بارز تبعیض علیه زنان ایرانی بود چراکه حقوقی در کشور برای زنان خارجی در نظر گرفته می‌شود که به طور علنی از زنان ایرانی سلب می‌شود. درواقع این عمل نشان داد برآیند نگاه حاکمیت نه‌تنها با تبعیض میان زنان و مردان در ایران آمیخته است بلکه حتی بین زنان ایرانی با هم‌جنسان آن‌ها در دیگر کشورها هم تفاوت قائل است.
حال‌آنکه زنان نیز همچنان برای این مطالبه خود به تلاش ادامه می‌دهند. ازجمله می‌توان به تلاش‌های آن‌ها در شبکه مجازی اشاره کرد. یکی از تلاش‌های آنان طوفان‌های توییتری بود که نخستین آن‌ها با شعار «حضور در ورزشگاه حق شهروندی زنان است،» و با معرفی تعداد زیادی هشتگ در روز ۲۹ خرداد ماه از ساعت ۱۱ تا ۱۲ شب شروع به فعالیت کرد. اما کاربرانی که قبل از این تاریخ نسبت به این طوفان توییتری آگاهی یافته بودند زودتر شروع به ارسال توییت‌های اعتراضی خود به همراه شنیده‌ها و دیده‌های خود از وضعیت سالن برگزاری مسابقات و اخبار را کردند. طوفان توییتری دوم با شعار «همراه شو عزیز» از تاریخ ۵ تیر ماه و با هشتگ واحد «LetWomenGoToStadium» فعال شد.
در حالی که تلاش تندروها برای حذف زنان از ورزشگاه‌ها را می‌توان در ادامه سیاست‌های تفکیک جنسیتی ارزیابی کرد اما در عین حال با توجه به شعارها و وعده‌های حسن روحانی در زمان تبلیغات انتخاباتی و همچنین پس از برگزیده شدن به‌عنوان رییس‌جمهور، به نظر می‌رسد دولت یازدهم در مقابل فشارهای تندروها به‌سرعت عقب‌نشینی کرده و حاضر به مقاومت برای کسب مطالبات مردم و به‌ویژه زنان نیست.
