عرصه سوم- محمدرضا سرداری: در حالیکه دبیر انجمن صنفی روزنامه نگاران از بازگشایی این انجمن خبر داده بود، محسنی اژه ای گفته است فعالیت مجدد انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران تنها “با اعضای جدید و اساسنامه تازه” امکان پذیر است.
در واکنش به موضع سخنگوی قوه قضاییه ایران ، ماشاء الله شمس الواعظین رئیس هیات مدیره انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران گفت:”هیچ حکمی مبنی بر توقف فعالیت انجمن صنفی روزنامه‌نگاران از هیچ دادگاهی صادر نشده است”.آقای شمس الواعظین تاکید کرده که اعضای انجمن صنفی مطابق اساسنامه آن نمی‌توانند فعالیت سیاسی کنند و چنین فعالیتی در این انجمن یک “تخلف انضباطی” محسوب می شود.
به گفته وی، توقف فعالیت انجمن صنفی روزنامه‌نگاران به دنبال پلمپ دفتر این انجمن توسط سعید مرتضوی دادستان سابق تهران و در قالب تدابیر پیشگیرانه پس از انتخابات ۱۳۸۸صورت گرفته و در شرایط فعلی، دلیلی برای ادامه چنین وضعیتی وجود ندارد.
آقای محسنی اژه ای در اظهارات خود گفته است در صورتی که همان انجمن بخواهد فعالیت خود را بدون نظر دستگاه قضایی انجام دهد، حتما برخورد می‌شود، چرا که کار قبلی انجمن کار سیاسی بوده است. این در حالی است که خانم مفیدی پیشتر از موافقت وزرای کار، فرهنگ و ارشاد وهمچنین وزیر اطلاعات با بازگشایی مجدد این انجمن خبر داده بود. اما دادستان کل کشور فعالیت مجدد انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران را تنها منوط به تغییر اعضا و اساسنامه تازه کرده است.
اتهامات جدید غلامحسین محسنی اژه ای علیه انجمن صنفی، چند روز پس از آن بیان شده که علی جنتی وزیر ارشاد ایران گفته بود: “احساس می کنیم فضایی ایجاد شده که مساله انجمن صنفی روزنامه نگاران حل شود.” آقای جنتی در خصوص سرنوشت این انجمن، بدون ذکر جزئیات بیشتر افزوده بود که “با رویکرد جدید وزارت اطلاعات، کار و فرهنگ و ارشاد اسلامی”، نسبت به برگزاری “مجمع عمومی انجمن صنفی روزنامه نگاران و برگزاری انتخابات جدید” امیدوار است.
وزیر ارشادهمچنین تاکید کرده بود: “با روی کار آمدن دولت جدید و ضرورت بازگشایی این نهاد صنفی احساس می‌شود و ما می‌خواهیم شرایط را برای تشکیل مجمع عمومی و برگزاری انتخابات انجمن صنفی روزنامه نگاران فراهم کنیم.”
غلامحسین محسنی اژه‌ای، آبان ماه گذشته نیز گفته بود که درباره انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران “هنوز تصمیم جدیدی گرفته نشده و آنها حق فعالیت ندارند.” با این حال شمس الواعظین در مصاحبه خود با ایسنا از نسبت به بازگشایی این انجمن تا پایان این ماه خوش بین است.
مواضع اخیر رئیس هیات مدیره انجمن صنفی روزنامه نگاران نسبت به اظهارات محسنی اژه ای نشان می دهد برخی از فعالان مطبوعاتی حاضر شده اند با پذیرش شروط حکومت انجمن را بازگشایی کنند. از جمله شروط اشاره شده، اصلاح اساسنامه انجمن و اخراج روزنامه نگارانی است که از کشور مهاجرت کرده یا پس از حوادث سال 88 به زندان افتاده اند.
شمس الواعظین در رابطه توضیح داده است:” در سخنان آقای اژه‌ای نکات خوشحال‌کننده‌ای وجود دارد. نکته خوشحال کننده این است که او به تغییر برخی از مواد اساسنامه و برگزاری انتخابات جدید اشاره کرده است. لازم می‌دانم یادآور شوم که یکی از وظایف هیئت مدیره کنونی انجمن صنفی و من به‌عنوان رییس هیئت مدیره، این است که بلافاصله پس از بازگشایی انجمن، برای برگزاری انتخابات جدید هیئت مدیره و اصلاح برخی مواد اساسنامه، برای برگزاری مجمع عمومی دعوت کنیم. در نتیجه، من از جناب اژه‌ای تقاضا می‌کنم با رویکردی مساعد، قشر عظیم روزنامه‌نگاران کشور را نسبت به بازگشایی خانه‌ی خود امیدوار کنند و مطمئن باشند هیئت مدیره این انجمن هیچ‌گاه گامی برخلاف قانون و عرف برنخواهد داشت.” اما در سایه خوش بینی رئیس هیات مدیره انجمن، می توان درک کرد که انتظار این مقام قضایی از اساسنامه انجمن چه می تواند باشد.
هر چند آقای شمس الواعظین کوشیده است تا مطالبات حکومت از انجمن صنفی روزنامه نگاران را در قالبی حقوقی تحلیل کند، اما واقعیت امر نشان می دهد که حساسیت حکومت سیاسی است و نسبت به بازگشایی این انجمن این حساسیت همچنان وجود دارد گرچه وی تاکید کرده است که انجمن روزنامه نگاران نمی تواند فعالیت سیاسی کند.
از سوی دیگر تعلیق عضویت روزنامه نگاران مهاجر عضو انجمن امری خلاف واقع است. اگر آنچنان که آقای شمس الواعظین استدلال کرده است “حتی آنها که به دلایل شخصی و به‌دنبال رویدادهای پس از انتخابات 88 به خارج از کشور مهاجرت کردند، طبق اساسنامه این انجمن عضویت‌شان معلق شده است.” ملاک باشد، این مسئله دغدغه حکومت را حل نمی کند، زیرا بسیاری از اعضای فعال این انجمن که عضویت در هیات مدیره نیز دارند، از جمله علیرضا رجایی و احمد زید آبادی همچنان در زندان بسر می برند و برخی دیگر نیز همچنان تحت نظر مقامات امنیتی و اطلاعاتی هستند. افرادی که همچنان عضو انجمن هستند.
از سوی تفسیر از اساسنامه نیز می تواند متفاوت باشد. یکی از شروط برای عضویت درانجمن اقامت عضو در ایران است اما تمام اعضای این انجمن هنگام عضویت مقیم ایران بوده اند و ترک ایران نمی تواند دلیل محکمی برای لغو عضویت باشد.
اما مسئله ای که باید مدنظر متولیان اخیر انجمن صنفی باشد، اصل دفاع از حقوق روزنامه نگاران است. اصلی که بدون در نظر داشتن آن وجود چنین انجمنی فاقد معنا است. همچنان که در ماده نخست این اساسنامه، از جمله اهداف این انجمن دفاع از حقوق اعضا ذکر شده است. بسیاری از اعضای انجمن صنفی به دلیل تهدیدات حکومتی یا به زندان های طویل المدت محکوم شده یا مجبور به ترک زادگاه خویش شده اند، بنابراین معامله کردن حقوق آنان به قیمت بازگشایی انجمن با اهداف یک نهاد مدنی در تعارض است.
