عرصه سوم– در شرایطی که روابط بین المللی ایران تحت الشعاع تصمیمات دولت جمهوری اسلامی در مورد انرژی هسته ای قرار گرفته و تحریم های اقتصادی ادامه دارد.، بحث همیشگی نقض حقوق بشر به عنوان یکی از مسائل حاد روز در داخل و خارج از کشور خبرهای متعددی را به خود اختصاص داده است. این حقوق که به طور مثال ابتدایی ترین حقوق مانند داشتن حق کار و رفاه نسبی تا حق تحصیل، آزادی‌های فردی و اجتماعی، آزادی نشر و بیان را شامل می شود، هر روز به شکلی توسط حکومت و عوامل اجرایی آن نقض شده و مورد بی توجهی قرار می گیرند. بر همین منوال، نیمه اول خرداد نیز مانند ماه های گذشته با نقض حقوق زنان، کارگران، کودکان، زندانیان سیاسی ،اقلیت های قومی و دگرباشان پشت سر گذاشته شد.
گزارش پریسا کاکایی از مهمترین اخبار جامعه مدنی در هفته سوم خرداد ماه را می خوانید.
جامعه
در ماه های اخیر، آزار و ایجاد محدودیت برای مهاجران افغان ساکن شهرهای مختلف ایران توسط دولت افزایش یافته، در حالی که هنوز مدت زیادی از خبر ممنوعیت حضور افغان های مقیم ایران در برخی شهرها از جمله مازندران نگذشته است. بر اساس آخرین اخبار، سازمان سنجش آموزش ایران، تحصیل در برخی رشته ها و در بیش از 29 استان را در دو کنکور کار‌شناسی ارشد و دکترای تخصصی سال ۹۱ برای اتباع غیرایرانی ممنوع اعلام کرد. بر اساس آمار رسمی، حدود سه میلیون مهاجر افغان در ایران حضور دارند که با مشکل اقامت و داشتن شغل مواجه هستند. همچنین ۳۲ هزار کودک بدون شناسنامه حاصل ۱۲ هزار ازدواج زنان ایرانی با مردان افغان در ایران زندگی می کنند. مهاجران افغان به دلیل مسئله اجازه اقامت، با مشکلات زیادی از جمله عدم صدور شناسنامه، نداشتن حق تحصیل، کار و معضلات مربوط به ازدواج روبرو هستند.
اما تنها مهاجران افغانی در ایران با تبعیض رو به رو نیستند، بلکه ایرانیان غیرمسلمان نیز به دلیل باورهای دینی خود با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کنند. در همین رابطه، کمپین بین المللی حقوق بشر اطلاع می دهد که به تازگی سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کنترل کلیساها را بر عهده گرفته است، وظیفه ای که پیش از این بر عهده ماموران وزارت اطلاعات و همچنین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود. این کمپین می نویسد: “یک منبع محلی مطلع در خصوص جامعۀ پروتستان ایران به کمپین گفت که در اوایل خرداد سال جاری مامورین اطلاعاتی، کلیسای جماعت ربانی در غرب تهران را وادار کردند تا درهای خود را ببندد و ارائه خدمات خود را متوقف کند. به ما گفتند که باید کلیسا را تعطیل کنید. اگر خودتان این کار را انجام ندهید و ما کلیسا را رسما ببندیم، دیگر هیچ امیدی نیست که شما بتوانید حتی ساختمان کلیسا را نگهدارید تا بتوانید آن را بعدا بفروشید.”
تبعیض جنسیتی نیز از دیگر مواردی ست که جامعه زنان ایرانی همواره با آن رو به رو بوده است. با آغاز مسابقات فوتبال جام ملت های اروپا، تب تماشای مسابقات هر روز افزایش می یابد. از همین رو، چندی پیش انجمن سینماداران درخواست خود مبنی بر پخش مسابقات از برخی سینماهای تهران را ارائه داد که با پاسخ مشروط نیروی انتظامی برای صدور مجوز مواجه شد که طی آن هماهنگی و دريافت مجوز از اداره اماکن عمومی نيروی انتظامی جمهوری اسلامی باید انجام شود و مدير سينما نیز برای نظارت بر اجرای شروط حضور یابد. اما مهم تر آنکه عدم حضور زنان در سینماها هنگام پخش فوتبال یکی از شروط اصلی مزبور در نظر گرفته شده و دلیل آن نیز رعایت شان زنان مطرح شده است.
گرانی و تورماز سوی دیگر زندگی تمامی اقشار جامعه ایران را تحت تاثیر قرار داده است. بنا بر گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران،ایسنا، نرخ نان افزایش یافته و در استان البرز “بر اساس تصویب كمیته بررسی ویژه آرد و نان، مقرر شد نان سنگك با وزن چانه 650 گرم به قیمت 550 تومان، نان لواش با وزن چانه 170 گرم، 150 تومان، نان تافتون با وزن چانه 280 گرم، 250 تومان و نان بربری با وزن چانه 600 گرم به نرخ مصوب 500 تومان عرضه شود.” افزایش گرانی در ایران، پس از نیمه دوم فروردین ماه بارزتر شد و با افزایش قیمت گندم، قیمت نان نیز به طور متوسطه 20 تا 25 درصد بیشتر شد.
کارگران
به گزارش ايلنا و براساس اعلام دفتر آمار و محاسبات اقتصادی و اجتماعی صندوق تأمین‌اجتماعی “تا پایان آذرماه سال گذشته 276 بیمه‌شده زن و 14 هزار و 743 بیمه‌شده مرد تأمین‌اجتماعی دچار حادثه ناشی از کار شدند که 3 هزار و 434 نفر از آنان مجرد و 11 هزار و 585 نفر نیز متأهل بوده‌اند. براین اساس، تعداد 14 هزار و 286 مورد از حوادث ناشی از کار داخل کارگاه اتفاق افتاد که 1/95 درصد از کل آسیب‌دیدگی‌ها در محل کار را شامل می‌شود و از طرفی 590 مورد نیز خارج از کارگاه و 143 مورد نیز در هنگام رفت و آمد به محل کار روی داده است. ” این آمار اما تنها در بازه زمانی مزبور پایان نیافته و روز به روز بر آن افزوده می شود. چنانکه آغاز هفته سوم با مرگ پنج تن دیگر از کارگران همراه بوده است. ایسنا، خبرگزاری دانشجویان ایران، صبح شنبه بیستم خرداد ماه خبری را مبنی بر مرگ پنج کارگر بر اثر گازگرفتگی داخل چاه فاضلاب منتشر کرد. این کارگران براي رفع گرفتگي چاه فاضلاب به شهرک صنعتي نصيرشهر شهرستان رباط کريم رفته و در حین کار دچار سانحه شدند.
علاوه بر این آمار اخراج و بیکاری کارگران در ماه های اخیر به شکل نگران کننده ای رو به افزایش است. در همین رابطه ، گروه اجتماعی سایت کلمه از بیکاری ۶۷ کارگر چدن پارس ، اخراج ۸۰ کارگر ایران تایر ، اخراج ۲۰۰ کارگر کارخانه تولید شمش چدن، اخراج ۶۵۰ تن از کارگران شهاب خودرو و ۲۰۰ نفر از کارگران ذوب آهن غرب کشور تنها به عنوان نمونه ای از بیکار شدن کارگران یاد می کند. این گزارش، از دولت به عنوان مسئول بحران مزبور نام برده و می نویسد: ” تشدید بحران صنایع و کارخانه ها ناشی از قطع یارانه‌ها و افزایش قیمت حامل‌های انرژی موجب شده که کارفرمایان فشار هزینه‌ها را به کارگران منتقل کنند. بنابر قانون یارانه ها، دولت باید ۳۰ درصد از درآمدهای ناشی از افزایش قیمت ها را به بخش تولید اختصاص می داد، اما عملا تمام پول حاصل از افزایش قیمت ها به یارانه نقدی داده شد و واحدهای تولیدی با مشکلات جدی رو به رو شده اند.”
فرهنگ و هنر
تهدید و آزار اهالی رسانه در داخل و خارج از ایران همچنان ادامه دارد. چندی پیش با آنکه دیوان عدالت اداری رای به نقض حکم وزارت ارشاد مبنی بر انحلال خانه سینما داده و قرار بود از تاریخ 13 خرداد این مرکز دوباره آغاز به کار کند اما چنین نشد. جابری انصاری، دبیر ستاد صیانت و حمایت از نهاد های فرهنگی و هنری در حالی که به عنوان نماینده وزارت ارشاد قصد بستن خانه سینما را در روز بازگشایی آن داشت با حضور هیات مدیره و تعدادی از اعضای خانه سینما مواجه شد که مانع از این اقدام شدند. اما به هر حال بر خلاف برنامه ریزی های قبلی خانه سینما مجددا بازگشایی نشد و تا اطلاع ثانویه و اعتراض به حکم وزارت ارشاد و مشخص شدن نتیجه بسته خواهد ماند.
خبر دیگری که در روزهای اخیر توجه طرفدارن کتاب و کتاب خوانی را به خود جلب کرده، لغو امتیاز انتشارات چشمهاست که به گفته وزارت ارشاد، به دلیل انتشار کتابی که توهین به امام حسین و مقدسات محسوب می شود اجازه ادامه کار به عنوان ناشر از این نشر سلب می شود. کتاب مزبور که نمایشنامه “روز حسین” نام دارد، هرگز منتشر نشده و در همان ممیزی وزارت ارشاد رد شده است. گفتنی ست که این ناشر امسال از شرکت در نمایشگاه کتاب هم محروم شد.
دست اندرکاران هنر نیز همچنان مورد تهدید و آزار قرار می گیرند. سردار بهمن کارگر، معاون اجتماعی نیروی انتظامی در مراسم گشايش باشگاه خبرنگاران پليس و انجمن سينمای پليسی، بدحجابی در سینما را سرزنش کرد و خواستار توقف جشن ها و یا جشنواره هایی شد که پوشش نادرست را ترویج می دهند. او حضور زنان با حجاب ناکافی و دست دادن با مردان نامحرم در جشنواره هایی چون کن را نادرست و قابل برخورد دانست.
همچنینرادیو زمانه در خبری که روز شنبه بیستم خرداد ماه منتشر کرده، از توقیف وثیقه پانصد میلیون تومانی عبدالرضا تاجیک، روزنامه نگار ایرانی توسط قوه قضائیه خبر داده است. وب سایت زمانه می نویسد: ” به گفته منابع نزديک به اين روزنامه‌نگار، خانواده وی اين مبلغ را برای جلوگیری از “توقیف سند منزلشان” به حساب دادگستری واريز کرده‌اند. عبدالرضا تاجيک پيش از خروج از ايران از سوی دادگاه انقلاب به شش سال حبس تعزيری محکوم شد. “.
زندانیان سیاسی
هنوز از درگذشت منصور رادپور، زندانی سياسی محبوس در زندان رجایی شهر بر اثر سکته مغزی چندی نگذشته بود که زندانی سیاسی دیگری نیز در این زندان جان خود را از دست داد. محمدمهدی زاليه نقشبنديان که مجروح شيميايی جنگ ايران و عراق بوده و به اتهام همکاری با یک حزب کرد به حبس ابد محکوم شده بود، او پس از تحمل بيش از ۱۸ سال حبس در زندان‌های اروميه و رجايی‌شهر کرج، به دلیل ابتلا به بیماری ریوی ناشی از آلودگی محيط زندان و سابقه آلودگی شيميايی، روز سه شنبه، 16 خرداد ماه درگذشت.
از سوی دیگر، بنا به گزارشی ازکمپین بین المللی حقوق بشر، زینب جلالیان زندانی عقیدتی کرد دچار خونریزی داخلی و عفونت روده شده است، اما مسئولین زندان نسبت به درمان و یا انتقال وی به بیمارستان اقدامی نمی کنند. او در حال حاضر در زندان مرکزی کرمانشاه – مشهور به زندان دیزل آباد– نگهداری می شود و پیش از این بر اثر تحمل ضرب و شتم در بازداشتگاه اداره اطلاعات شهر کرمانشاه مشهور به بازداشتگاه میدان نفت، دچار خونریزی شده است. زینب جلالیان به اتهام محاربه از طریق عضویت در سازمان پژاک ابتدا به اعدام محکوم شد که پس از تلاش های فراوان وکیل وی، دکتر محمد شریف، این حکم به حبس ابد تقلیل یافت.
جعفر افشاری، دیگر زندانی سیاسی کرد نیز که در سال 1389 بازداشت شده بود، در اعتراض به حکم پنج سال زندان صادرشده از شعبه یک دادگاه انقلاب شهر مهاباد اقدام به اعتصاب غذا کرده است. پیش از این نیز جعفر افشاری به مدت 22 روز دست به اعتصاب غذا زده بود که با بی توجهی مسئولان مواجه شد.
همچنین، حسین رونقی ملکی، وب لاگ نویس زندانی که در زندان دست به اعتصاب غذا زده بود در پی وخامت اوضاع جسمانی اش به بیمارستان هاشمی نژاد منتقل شد. او در ابتدا با وجود آنکه خطر از دست رفتن کلیه‌اش وجود داشت، حاضر به شکستن اعتصاب غذا نشد و از دریافت هرگونه مراقبت پزشکی نیز خودداری کرد. وی هدف این اعتصاب را دریافت مرخصی درمانی و عدم حضور ماموران در بیمارستان اعلام کرده بود. اما در روزهای بعد خبرنگار کلمه، از یورش ماموران اطلاعات سپاه به اتاق وی در بیمارستان و انتقال او به اتاقی دیگر در همان بیمارستان خبر داد. بر اساس همین گزارش، مسئولان زندان حاضر به پرداخت هزینه های درمان این زندانی سیاسی نیستند. در پی فشارهای مزبور، حسین رونقی ملکی که از سوی شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب اسلامی به ۱۵ سال حبس تعزيری محکوم شده است در یازدهمین روز اعتصاب غذای خود، وارد اعتصاب غذای خشک شد که بنا به درخواست و توصیه پزشکان این اعتصاب را شکست. اما او همچنان در اعتصاب غذای تر به سر می برد. بنا به گفته پدر حسین، او مدام در بیمارستان مورد بازجویی قرار می گیرد و توسط بازجو برای پذیرفتن اتهامات واهی و اقرار دروغ تحت فشار است. این بازجو همچنین پدر حسین رونقی را مورد خشونت فیزیکی و کلامی قرار داده و وی را تهدید به مرگ کرده است.
در روز سه شنبه هفته گذشته با تقاضای حامیان مادران پارک لاله در ایتالیا و با تصویب شورای شهر بولزانو تصاویر نرگس محمدی و نسرین ستوده همراه با شعار آزادی برای نرگس محمدی، نسرین ستوده و همه زندانیان سیاسی به چهار زبان مختلف آلمانی ، ایتالیایی، انگلیسی و فارسی، از بالکن شهرداری شهر بولزانو آویخته شد. نرگس محمدی چند هفته پیش برای اجرای شش سال محکومیتش به زندان اوین منتقل و بعد زندان زنجان بند عمومی منتقل شده است. او بعد از زندانی شدنش در سال ۲۰۱۰ به فلج عضلانی مبتلا شده بود و حال بیماریش دوباره عود کرده و حتی قادر به ایستادن و حرف زدن نیست. اقامت وی درزندان زنجان در شرایطی نامساعد و دور از امکانات مجهز پزشکی نگرانی در مورد سلامتی او را روز به روز بیشتر می کند.
سایت ندای سبز آزادی درخبری دراین باره می‌نویسد که شهرداری “بولزانو“در ایتالیا تصاویر نسرین ستوده و نرگس محمدی را بر فراز ساختمان شهرداری به نمایش گذاشته و نامه ای درحمایت از آنها به امضای مردم ، وکلا، شهردار، اعضای شورای شهر و استاندار استان بولزانو و سناتورها در این مورد منتشر شده است. بنا براین گزارش سناتور مارچنارو رئیس کمیسیون حقوق بشر سنای ایتالیا در دیدار با سفیر ایران، این نامه و درخواست آزادی این زندانیان سیاسی را به سفیر جمهوری اسلامی ارائه داده و مارچنارو همچنین درخصوص احکام اعدام در ایران نیز ابراز نگرانی کرده است.
