درباره ی رهبری آنقدر تاکنون نوشته شده که گوش همه از آن پُر است. ویژگیهای یک رهبر خوب میتواند او را همچنین خطرناک سازد. شخصی که به هیچ سؤالی پاسخ «نه» نمیدهد، امکان دارد قلدر مآب هم باشد. کسی که به خود و اعمالش اطمینان دارد احتمالا گرایشی به گوش دادن به صدای مخالف هم ندارد.
مهمترین قاعدهای که سازمانهای دموکراتیک، خودگردان و خود مختار برای رهبری باید به خاطر بسپارند:
سازمانهای دموکراتیک به رهبری مشترک نیاز دارند، نه رهبری قدرتمند.
این ممکن است باعث زمان گیر شدن همهی کارها و استدلالی شدن ارتباطات شود. اما تأثیر مثبت این قاعده آن است که تصمیمات گرفته شده توسط گروه، احتمالا بیشتر پذیرفته و انجام میشوند. همه زمانی که به گفتگو و بحث میگذرد، در واقع بعدا منجر به اقدامات دراز مدت و پایدار میگردد.
۱ . یک رهبر خوب یک دنباله روی خوب است .
یک رهبر بدون نخستین دنبالهرو یک «مهرهی تنها» است. در این سخنرانی کوتاه TED، Derek Sivers شرح میدهد که چرا رهبران خوب دنبالهروهای خوبی نیز هستند و اینکه اولین پیروان چه نقش کلیدی در بنا نهادن یک جنبش دارند.
«اگر واقعا به آغاز یک جنبش اهمیت میدهید، شجاعت پیروی را داشته باشید و به دیگران نشان دهید چگونه پیروی کنند و هنگامی که یک مهرهی تنها را پیدا میکنید که کاری قابل تحسین انجام میدهد، جرأت این را داشته باشید که به عنوان اولین نفر به او بپیوندید.»
۲ . یک رهبر خوب مصر است، اما قلدری نمی کند .
یک قلدر بر اطرافیانش ریاست میکند. یک رهبر خوب به کار میپیوندد. قلدر خواست خود را به دیگران تحمیل میکند. قلدر با مخالفانش بدرفتاری می کند. رهبر خوب از اپوزیسیون استقبال می کند. قلدر باعث هرج و مرج و اغتشاش میشود. رهبر خوب به ما در درک شرایط کمک میکند.
۳ . یک رهبر خوب دیگران را از فرصت ها و امکانات آگاه می کند .
یک رهبر خوب آنچه غیر ممکن جلوه میکند را ممکن میسازد. Peninah Nthenya Musyimi مثال خوبی است. او در محلههای فقیر نشین ایستلند در نایروبی (کنیا) بزرگ شد. او نخستین زنی است که در تمام این منطقه از دانشگاه فارغ التحصیل شده است. او به محلی که در آن بزرگ شده بود بازگشت تا طرحی به نام فضاهای امن برای زنان و دختران تهیه کند. این چیزی است که پنینا در مورد انجام تغییر میگوید:
«من تغییر هستم. همهی افراد تغییر هستند و به کمک یکدیگر میتوان جامعهای را تغییر داد. با قدرت بخشیدن به خویش و آموزش اطرافیان خواهید توانست تغییر را از پایین به بالا آغاز کنید. اگر به دنبال چیزی هستید که تاکنون هرگز نداشته اید، باید آماده باشید کاری را بکنید که تا به حال نکردهاید.»
۴ . یک رهبر خوب در راه عملی کردن باورهایش قدم بر می دارد .
در گفتگوهای ما با افرادی که رهبری سازمانها و جنبشها را به عهده داشته اند، یک چیز میان آنان مشترک بود: آنان کاملا بر این باور بودند که حق با آنها است. شاید در فضای خصوصی افکارشان تردید داشتند اما در فضای عمومی آن را ابراز نمیکردند. آنها شکستهایشان را موفقیت و یا دست اندازهایی در راه موفقیت میبینند. در مقایسه با اکثر افراد از اعتماد به نفس بیشتری برخورداراند. این میتواند یک سرمایهی عظیم باشد و بدان معناست که این افراد از پس کارهایی بر میآیند که دیگران قادر به انجامشان نیستند. آنها بر پشت درهای بسته میکوبند و دائما فشار میآورند.
این ویژگی اما میتواند آنها را خطرناک سازد، در فرصتی دیگر به این مورد خواهیم پرداخت.
۵ . یک رهبر خوب کنار می کشد.
یک رهبر خوب اطلاعات و قدرت تصمیم گیری را به اشتراک میگذارد. او اجازه میدهد دیگر اعضای گروه هم هدایت را بر عهده بگیرند و حتی در این راه شکست بخورند. یک رهبر خوب اطمینان پیدا میکند که برای موفقیت و پایداری پروژه یا سازمان، به حضور او نیازی نیست.
یک دسته از پرندگان که با فرم «v» پرواز می کنند، درس خوبی در مورد اشتراک رهبری و اینکه چگونه و چه زمانی باید از رهبری کنار کشید، به ما میدهد. هر پرندهای باید قدری متفاوت نسبت به رهبر پرواز کند تا کل گروه موفق باشند. پرندهی پیشرو کارش سخت تر است. اما پرندگانی پشتی کمی استراحت می کنند و کمترین ضربان قلب را دارند. در نهایت، هر کدام از پرندگان که قادر است، در طول پرواز رهبری را به عهده میگیرد.
[playbuzz-item url=”https://www.playbuzz.com/civilsocietyhowto10/1-8-2015-2-02-56-pm” info=”true” shares=”false” comments=”false” recommend=”false”]
این نوشته در دسترس است به زبان: English
